Vi Sinh Lâm Sàng (Tái bản lần thứ 6) - [Authors] Mark Gladwin, William Trattler, C. Scott Mahan - [Nhóm dịch] Nhóm Netter

Nhóm Netter. Study, study more, study forever!
Có hơn 30 chủng loại Cryptococcus nhưng đến nay chỉ có hai loại được biết đến là gây bệnh
cho con người, Cryptococcus neoformans và Cryptococcus gattii. Mặc dù hai loại này đặc hữu
cho vùng Papua New Guinea và miền bắc nước Úc nhưng Cryptococcus gattii lại báo cáo lần đầu
tiên ở Mỹ vào năm 1999 ở vùng Tây – Bắc Thái Bình Dương. Có hơn 100 trường hợp được xác
nhận là mắc C. gattii ở Mỹ vào giữa những năm 2004 và 2011. Cryptococcus neoformans là loại
khá phổ biến và là chủng thường gây ra các nhiễm trùng cho con người. Cryptococcus là một loại
nấm men có vỏ bọc bao bên ngoài (không phải dạng lưỡng hình), tương tự như 3 loại nấm đã đề
cập trước đó thì chúng cũng được hít vào bên trong phổi và thường gây ra các nhiễm trùng ở thể
không triệu chứng. Khác biệt ở chỗ đó là các biểu hiện chính không phải do viêm phổi mà là do
viêm não – màng não.
Loại nấm này được tìm thấy trong tự nhiên, nhất là trong phân chim bồ câu. Sau khi hít phải
và gây ra nhiễm trùng khu trú ở phổi, thường là ở thể không triệu chứng, thì nấm men lan tỏa vào
trong dòng máu để đi đến não. Hầu hết các trường hợp (3/4) xảy ra ở những bệnh nhân bị suy
giảm miễn dịch. Trong thực tế, có khoảng 10% bệnh nhân AIDS tiến triển bệnh lý do nhiễm
cryptococcus.
Trong bệnh lý nhiễm nấm cryptococcus tiến triển cơn viêm màng não bán cấp cho đến cấp
kèm theo đau đầu, buồn nôn, lú lẫn, bước đi không vững và/hoặc có các triệu chứng của dây thần
kinh sọ. Sốt và viêm màng não có thể ở thể nhẹ. Viêm màng não do nhiễm cryptococcus sẽ gây
tử vong nếu không được điều trị, bởi vì phù não sẽ tiến triển nhanh chóng và gây đè ép lên thân
não.
Cryptococcus còn có thể gây viêm phổi, loét da và các tổn thương ở xương giống như nhiễm
nấm toàn phát khác.
Mấu chốt để chẩn đoán đó là thực hiện chọc dò tủy sống và phân tích dịch não tủy. Nhuộm
mực Ấn Độ có thể thấy các tế bào nấm men cùng với quầng sáng bao xung quanh, đó là lớp vỏ
capsule polysaccharide. Có một xét nghiệm nhạy cảm hơn đó là xét nghiệm kháng nguyên
cryptococcus để
phát hiện các
kháng nguyên polysaccharide
của
cryptococcus.
Nuôi cấy để củng cố chẩn
đoán.
21.7. AIDS và
Cryptococcosis.
420