Vi Sinh Lâm Sàng (Tái bản lần thứ 6) - [Authors] Mark Gladwin, William Trattler, C. Scott Mahan - [Nhóm dịch] Nhóm Netter

Nhóm Netter. Study, study more, study forever!
(ngoại trừ loài giun chỉ loa loa) cách đây khoảng 20 năm trước, nhưng chỉ trong vài năm qua
người ta đã phát hiện ra rằng việc tiêu diệt Wolbachia còn dẫn đến sự bất sản của giun chỉ. Điều
trị với một loại kháng sinh, doxycyclin, làm giảm đáng kể lượng ấu trùng giun chỉ và thậm chí là
cho thấy có một số tác động chống lại giun chỉ trưởng thành.
Onchocerca volvulus
Nhiễm giun chỉ được tìm thấy ở Châu Phi và Trung và Nam Mỹ. Ấu trùng được lây truyền
cho người bởi vết cắn của những con ruồi đen đã bị nhiễm giun. Ấu trùng giun chỉ phát triển
thành dạng trưởng thành, chúng có thể được tìm thấy trong các u sợi ở da và mô dưới da. Sau khi
trưởng thành, giun chỉ sinh ra ấu trùng (microfilariae), rồi ấu trùng đi qua mô dưới da và mô liên
kết. Bệnh nhân sẽ tiến triển chứng ban ngứa ở da kèm mảng sắc tố đen. Da có thể dày lên kèm
hình thành các tổn thương dạng sần đó là u hạt trong biểu mô cấp tính (actually intraepithelial
granulomas). Vùng da bị dày lên có thể hiện diện da khô, có vẩy và dày (“da thằn lằn”). Ấu trùng
giun chỉ còn có thể di chuyển lên mắt, gây ra mùa lòa (khi loài truyền bệnh ruồi đen sinh sản ở
những con sông và suối, thường được gọi dưới cái tên đó là “con sông mùa lòa”). Những ngôi
làng sống trong vùng lưu hành dịch, nơi mà những người sống trong đó hầu hết bị chứng mùlòa.
Chẩn đoán được thực hiện bằng việc tìm ấu trùng giun chỉ trong các mẫu sinh thiết bề mặt da,
hoặc giun trưởng thành trong u. Ấu trùng thường có thể được nhìn thấy trong mắt (giác mạc và
tiền phòng) bằng đèn khe (slit plamp).
Một loại thuốc mới, ivermectin, có tác dụng rất tốt trong điều trị nhiễm ký sinh Onchocerca.
Nó giúp tiêu diệt ấu trùng và ngăn chặn ấu trùng rời khỏi bào tử của giun trưởng thành. Những
nhà sản xuất (Merck) đã tặng thuốc này cho Tổ chức Y tế Thế giới trong chương trình loại bỏ
Onchocerca khỏi trái đất. Vì con người là nơi cư trú duy nhất thì quá trình điều trị cho những
người trong vùng lưu hành dịch trong vòng 10 năm (theo kế hoạch) sẽ ngăn chặn được sự sinh ra
những ấu trùng mới trong khi đó tất cả giun trưởng thành đều sẽ chết đi do “tuổi cao” (chúng có
khoảng thời gian sống khá dài).
Nếu như bạn biết tiếng Tây Ban Nha thì ver có nghĩa là “nhìn thấy”. Vì thế: I VER with
IVERmectin!!
Wuchereria bancrofti và Brugia malayi
(Phù chân voi)
Wuchereria bancrofti và Brugia malayi đều lây nhiễm lên hạch bạch huyết có thể dẫn đến phù
chân mạn tính. Nhiễm Wuchereria lưu hành ở Quần đảo Thái Bình Dương và nhiều ở Châu Phi,
trong khi nhiễm Brugia thì lưu hành ở bán đảo Mã Lai và cũng được ghi nhận rất nhiều ở Đông
Nam Á. Xảy ra lây nhiễm do vết cắn của loài muỗi đã bị nhiễm giun. Ấu trùng được lây nhiễm sẽ
phát triển thành giun trưởng thành trong mạch bạch huyết và các hạch bạch huyết ở bộ phận sinh
dục và các chi dưới. Giun trưởng thành giao phối và “những đứa con” của chúng (ấu trùng giun
chỉ) sẽ đi vào các mạch máu gần đó.
452