03.06.2013 Views

pater familias

pater familias

pater familias

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Flaccus quasi ad ipsum hereditas pertineret. In quo<br />

quid reprehendas scire cupio. Quod falsum intenderit?<br />

Qui doces? 'Ingenua,' inquit, 'fuit.' O peritum iuris<br />

hominem! Quid? ab ingenuis mulieribus hereditates<br />

lege non veniunt? 'In manum,' inquit, 'convenerat.'<br />

Nunc audio; sed quaero, usu an coemptione? Usu non<br />

potuit; nihil enim potest de tutela legitima nisi omnium<br />

tutorum auctoritate deminui. Coemptione? Omnibus<br />

ergo auctoribus; in quibus certe Flaccum fuisse non<br />

dices.<br />

L’Arpinate afferma che non si poteva ottenere la manus<br />

sulla donna attraverso l’usus, “poiché la tutela legittima<br />

non poteva venir meno senza il consenso di tutti i tutori”.<br />

Ciò non significa che i tutori dovessero dare il proprio<br />

consenso all’usus maritalis, come pensava la dottrina<br />

ottocentesca 22 : in effetti non si poteva acconsentire<br />

all’usus, perché non si realizzava con un unico atto, come<br />

la coemptio, ma era il risultato di una situazione<br />

continuativa e non interrotta 23 .<br />

È verosimile, addirittura, che l’usus maritalis, oltre ad<br />

intervenire in caso di mancata coemptio, avesse anche la<br />

funzione di sanare i casi di coemptio irregolare. Tuttavia<br />

anche parte della dottrina più recente 24 condivide<br />

22 JHERING R., L’esprit de droit romain dans les diverses phases<br />

de son développement, ed.2, Paris, 1886, 184 s.; GIDE P., Étude<br />

sur la condition privèe de la femme dans le droit ancien et moderne<br />

et en particulier sur le sénatus-consulte Velléien, ed. 2, Paris, 1885,<br />

113s.<br />

23 ZANNINI P., Studi sulla tutela, I, 127s.<br />

24 VOLTERRA E., Nuove ricerche sulla “conventio in manum”, in<br />

Lincei- Mem. Scienze morali (1966) Ser. VIII, vol. XII. 4, 306;<br />

WATSON A., The law of persons in the later roman republic,<br />

Oxford, 1967, 21 ss.<br />

9

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!