Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

Premières:
52
Francis Viélé-Griffin, Phocas le Jardinier.
Paul Claudel, L'Echange.
André Suarès, La tragédie d'Electre et Oreste.
Henri Ghéon, L'Eau de vie.
Jean Schlumerger, Les fils Louverné.
Alexandre Arnoux, Le lien.
Jacques Copeau, La Maison Natale.
Buitenlandsch tooneel: Shakespeare - Heywood (Une femme tuée par la
douceur). Ibsen - Stanislas Wyspianski (Les juges). Bernard Shaw en Dostoievsky.
Een andermaal hoop ik iets van enkele tooneelstukken en de acteurs te zeggen,
aangezien ik mij thans slechts bepalen wil tot de beschouwing van het kunstzinnige
streven.
Een gelukkige tooneelinrichting werd verkregen door op den voorgrond als 't ware
een gang te laten, waarin de kamer-opening gevat werd. Hierdoor kan 't vertrek in
natuurlijke verhouding weergegeven worden, wat reeds een groot voordeel is.
Tevens wordt hierdoor de illusie verhoogd, dat het vertrek een deel uitmaakt van
een bewoond huis, en is men hierin reeds verder dan menig modern dramaturg,
die niet inziet, dat elk spel in de werkelijkheid, buiten de drie coulissen, als 't ware
vervolgd moet kunnen worden; want wij stellen ons niet meer tevreê met een
levensfragment, gevoelig of talentvol weergegeven, doch verlangen de
weerspiegeling zoo niet van heel het leven, dan toch van een voorname uiting, in
verdiept inzicht of verheven droom te aanschouwen. Doch nog een praktisch
voordeel, een technische verdienste wordt bereikt, nu door het simpel afsluiten van
't tooneel-vertrek met een gordijn voldoende ruimte blijft tot het opvoeren van
één-akters, die zich in een kamerhoek afspelen. Een tafeltje met enkele stoel of
canapé tegen goud-geel gordijn geplaatst, geeft de illusie van een boudoir, en heeft
dit voor op een algeheele tooneelschikking, dat de acteurs recht voor 't publiek
komen, tegen een fond, zonder de verre verwijdering van het tweede plan.
De dichters van l'Action d'Art, aan wier hoofd de geestdriftige André Colomer zich
plaatste, niet tevreden met dit enkele bereiken, stichtten zelf een theater, waar de
acteurs door de auteurs vervangen worden. Mogen hierdoor niet de resultaten
worden verkregen, die beroepsspelers weten te verwezenlijken, hier tegenover
staat, dat de dichters meer eerbied voor het woord hebben en de ontroeringen, die
zij misschien weifelender geven zullen, nimmer zullen verstoren terwille van het
effect. En dan, hier is geenszins een zucht om de acteurs te vervangen, slechts een
groote liefde voor het kunstwerk in tooneelvorm voert hen tot voor het voetlicht, als
dienaars van het woord, dat de auteur door hun mond spreken zal.
Nog zij genoemd L'Oeuvre van Lugné Poë, in Holland welbekend en dat schier alle
thans gevierde dramaturgen, zoowel als de groote buitenlanders bij het publiek
introduceerde.
Men ziet hoe van alle kanten een streven zich openbaart om het tooneel (terug?)
te winnen voor de kunst. En in Holland? Zou het ook daar geen tijd worden om in
te zien, dat niet alleen de Nieuwe Gids niets presteerde op dit gebied, doch in zijn
enge beperking laakbare onverschilligheid toonde voor het Nederlandsche tooneel.
Zijn er sinds '80 geen jongeren meer in Holland met enthousiasme tot den strijd?
Den Gulden Winckel. Jaargang 13