Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

schoon boek, waar Italië in spreekt en waar de schoonheid in natuur en kunst voor
den lezer tot een opbouwende en klare algemeenheid is verheven.
Toch is dit boek prettig om te lezen: we leeren er Scheltema uit kennen, en deze
mensch is een dichter. Hij heeft nu eenmaal een hekel aan alle kunsthistorici en
aestheten; het reactionaire in hem is dikwijls de oprechte toorn van het leven tegen
den vorm, nl. waar de vorm tot huls werd en tot leugen. Hij wil zijn werk dan ook
slechts als een Inleiding beschouwd zien, een Inleiding voor leeken op het werelden
levens-hoofdstuk Italië. En als inleiding kan dit boek heel goed werken; nooit
heb ik zoo'n verlangen gehad om Italië te bestudeeren en te bewonderen dan na
het lezen van dit werk; het prikkelt zoo, het warmt zoo op, want het is toch dikwijls
een hart met eerlijke liefde voor de vol-menschelijke schoonheid dat zich hierin
uitspreekt. Wel hebben we een voortdurende behoefte om te corrigeeren en om
den schrijver naar bewijzen te vragen; telkens willen wij onder een redeneering
remmen, telkens bij een ontboezeming vragen we: ziet gij den geestelijken
achtergrond wel goed; bij menige beschouwing hebben we 't gevoel of de schrijver
wat te veel juist altijd ànders wil dan de traditie. Het persoonlijke geeft het warme
en aardige aan dit boek; doch er is geen goede overgang waar hij zijne particuliere
omstandigheden naast de meer algemeene en cultuurbelangrijke zaken bespreekt
en waar hij het een en het ander als aaneenrijgt.
Hij begint met Annie en ik, en waar hij dien toon bezigt is het een lieve
bijzonderheid vol dichterlijke charme; doch hij eindigt ... is dan de wereld toch nog
groot en ons hart nog maar klein? Te laat komt de schrijver tot deze vraag en
ontdekking en we missen de diepe reverentie van den enkelling voor de monumenten
en het leven van een cultuur en een volk; want hij had als ernstig kunstenaar voor
den lezer zijn diepste ontroeringen te beelden in het woord, en hij had de waarheid
en de waarden in den gang der geschiedenis ook voor ons nu levenden te brengen
tot schoone leering.
In kleine schetsjes en typeerende stukjes is hij
Den Gulden Winckel. Jaargang 13