Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

75
lijk aan dezen toekomt; en ook, hoe zijn verdienste in deze is miskend, o.a. door
Jan Pietersz. Coen.
Het derde deel geeft groote verscheidenheid. Vooreerst 't op sommige momenten
spannend verhaal van de avontuurlijke reis van Willem IJsbrantsz. Bontekoe naar
Oost-Indië. Waarom heeft hier Dr. de Boer zoo zijn funktie van tolk vergeten, en
eenige malen laten blijken dat hij met Bontekoe als gezagvoerder niet veel op heeft,
deze een ‘doetje’ vindt? 1)
Daarop volgt de tocht van de Nassausche vloot onder Jaques l'Heremite; een
tocht die gericht was tegen de Spaansche bezittingen aan den Grooten Oceaan.
Vervolgens lezen we een kort en droevig relaas van een overwintering op
Spitsbergen, waarbij alle zeven de mannen die zich
Dat 't nu weer op het ongesienste was om 't leven te behouden soo quamen onversiens uit
de Zee opbarsten een partij Vliegende Visschen, in maniere als van een school musschen
en quamen soo in de boot. Daer wast doe aen 't grabbelen, elk dee syn best wat te krijgen.
Uit: De Oost-Indische Reyse van Willem Ysbrantsz Bontekoe. (Van Oude Voyagiën)
daarvoor beschikbaar hadden gesteld, het leven verloren. De volgende voyagie is
de omzeiling van Australië door Abel Tasman, met als doel de verkenning van 't
onbekende ‘Zuidland’ dat zich ten zuiden van den Oost-Indischen Archipel moest
bevinden. De bundel wordt besloten met de reis van Mr. Jacob Roggeveen, die op
62-jarigen leeftijd een ontdekkingstocht ondernam naar de Zuidzee.
Tot slot nog een algemeene opmerking over deze uitgaaf.
Ik noemde zooeven Dr. de Boer den tolk van deze reisverhalen. Inderdaad is
hij dit; en als zoodanig verdient hij, in 't algemeen gesproken, grooten lof. De taak
van een tolk bestaat dikwijls in het samenvattend weergeven in eigen taal van
wat de vreemdeling, soms te uitvoerig, in zijn taal heeft gezegd. De tolk heeft dan
zorg te dragen dat de feitelijke inhoud van het gesprokene behouden blijft. Wat
daarbij echter licht verloren gaat, meer nog dan bij nauwkeurig vertalen 't geval is,
dat is om het kortweg te zeggen: al het eigene en eigenaardige dat het
oorspronkelijke mogelijk kenmerkte. Dat gemis doet zich ook in deze boekjes
gevoelen. Had Dr. de Boer dus de journalen moeten geven, zooals hij ze vond? In
geenen deele. Ik wees er al op bij de aankondiging van 't eerste deel, dat ze daartoe
voor ons te veel onbelangrijks bevatten. Maar er is een middenweg tusschen geheel
overnemen en vrij navertellen. Enkele ‘karakteristieke gedeelten’ zijn al onveranderd
nagedrukt - m.i. te weinig. Waarom niet de verhouding tusschen deze overgenomen
fragmenten en 't ‘navertelde’ omgekeerd; d.w.z. in hoofdzaak de
journaal-schrijvers aan 't woord gelaten; en alleen de voor ons onbelangrijke
1) En is dit oordeel wel geheel billijk; gelezen zijn journaal, gelezen ook andere dergelijke
journalen, waar sprake is van moeilijkheden met eigen scheepsvolk, of met gevaarlijke bruintjes
en zwartjes?
Den Gulden Winckel. Jaargang 13