Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

159
De maalhollander werd reeds terloops vroeger door ons besproken. Hij bestaat uit
een bak B, van ijzer of cement, etc. (zie onderstaand afgedrukte figuren), waar zich
in het midden, over een gedeelte van de lengte, een tusschenschot c bevindt, dat
even hoog is als de wanden en waardoor de bak dus in twee met elkander in
verbinding staande deelen wordt gescheiden. Om de over den bak liggende as R
bevindt zich in de eene helft van den trog een ijzeren rad S, met gewoonlijk drie aan
drie geplaatste messen voorzien. Door eene inrichting kan men de as en daarmede
het messenrad doen rijzen of dalen. In dezelfde helft, onder het rad, is een soort
van zadelvormige ophooging gemaakt die van g tot g 1 steil afvalt, terwijl in de glooiïng
van f naar f 1 , bij n, over de breedte eene met draadgaas overtrokken uitholling is
aangebracht, waardoor heen nog verscheiden zwaardere voorwerpen en
verontreinigingen gelegenheid vinden zich af te zetten. Midden onder het messenrad
bevindt zich in het hellend vlak eene opening waarin een samenstel van
ondermessen geplaatst wordt, het zoogenaamde grondwerk.
Heeft men nu den hollander met lompen en de noodige hoeveelheid water gevuld,
dan wordt de messenwals aan het draaien gebracht, die, in den beginne op
tamelijken afstand van de ondermessen, met groote snelheid door de massa wentelt.
De lompen worden nu met geweld tusschen de messen
doorgedreven en daar uiteengescheurd en tegelijkertijd over het steile deel van de
helling heengestuwd, zoodat de massa aan de andere zijde afvloeit, om het
tusschenschot heen stroomt en na eenigen tijd weer tegen de glooiïng f, f 1 , wordt
opgevoerd, doordat het rad met de messen tegelijkertijd als scheprad dienst doet.
Gedurende
den arbeid laat men de messenwals steeds meer op het grondwerk zakken, zoodat
de massa voortdurend fijner wordt verdeeld en een meer brijachtig karakter
aanneemt. Veelal worden de lompen meteen in den hollander gewasschen; in de
figuur ziet men om de messenwals eene kast k, waarin eene schijf e, de z.g.
waschschijf, geschoven kan worden, welke met gaas bespannen is, waartegen de
brij wordt geslingerd; het vuile water loopt er doorheen en wordt zijdelings
weggevoerd, terwijl de vezelmassa in den bak terugvalt waarin ook voortdurend
schoon water toevloeit. Wenscht men dit wasschen te staken, dan plaatst men de
plank d voor de schijf. De waschschijf gebruikt men niet wanneer de stof reeds fijner
Den Gulden Winckel. Jaargang 13