Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

More documents

Recommendations

Info

hoe het mij, als duizend and'ren, ging: hoe 't mij heeft gedrukt, hoe 'k mij heb gebukt, hoe ik mijn zelfvertrouwen gansch verloor... en hoe ik plots'ling toen halsstarrig werd: wat anderen dwingen, dat dwingt gij óók! er is geen noodlot! Winst en verlies is slechts wat ik zelf ben en verkies! En hoe ik mijn armen mij vrij toen vocht, en hoe ik mijn hoofd omhoog weer kreeg, en hoe 'k daarna mijzelven vond, en hoe zich langzaam steeds meer klaar, steeds meer vrij en vol en waar uit de gedempte diepte hief: alwat ik sinds mijn jongensdagen brandend had in de ziel gedragen! En hoe het vorm en leven won en samengroeide en zich samenspon en hooger mij en hooger droeg, morgen, zon en zomer temoet, en hoe 't met altijd helderder glans mij altijd vreugdejuub'lender klonk en uit den alledaagschen last mij levenskracht en vrijheid schonk. Dit vers is de vertaling van een ‘Zum Geleit’ dat Cäsar Flaischlen schreef boven een opstel, aan hem door Georg Muschner gewijd. Het gedicht is kenmerkend voor Flaischlen. In de vrije rythmen, waarvoor hij, de minnaar van en vechter voor vrijheid, een voorliefde schijnt te hebben, klinkt een fiere, vrije, mannelijke, zelfbewuste toon. Zij schilderen een zich ontworstelen aan vooroordeel, afhankelijkheid en onzelfstandigheid. Door het leven is hij zichzelf geworden. En door eigen kracht is hij geworden wat hij is. Hij is nog wel niet zóó bekend als hij 't verdient, en als zijn karakter- en talentvol leven en werken 't vragen, maar hij dringt meer en meer door tot de apathische, vaak slecht-voorgelichte, beweginglooze en logge menigte. Flaischlen staan geen perskoelies die zich voor hem uitsloven ten dienste, hij is niet het middelpunt van een ‘société d'adoration mutuelle’, hij heeft geen bond, vereeniging, genootschap, maatschappij, of hoe men 't noemen mag, van letter- of niet letterkundigen, schetter- of niet schetterkundigen, leuterof niet leuterkundigen, die hem uit eigenbelang, met zelf- of eerzuchtige bedoelingen in de hoogte steken. Flaischlen verbaast, verblindt, verbijstert niet met taalvuurwerk en allerlei gemaakte en gezochte wendingen, hij maakt geen ‘sonnetten’ zonder kop of staart, vol armzalige gewrongenheid en onmacht-verbloemende ‘diepzinnigheid’; ach neen, hij is geen gongoristisch mysterie-orakelaar en raadseltjesopgever, maar hij zegt alles zoo eenvoudig, zoo natuurlijk, zoo ‘schlicht’, zoo onopgesmukt en daardoor echt en zuiver gevoeld. Den Gulden Winckel. Jaargang 13
5 Men voelt, hem lezend, dat het ‘echt’ is, door en door echt en waar en eerlijk, wat men helaas van zooveel literair en ‘artistiek’ gedoe niet kan zeggen. ‘Kunst sein - nicht machen!’ zooals hij mij eens schreef. In Flügelmüde, de voorstudie tot zijn roman Jost Seyfried, zegt hij dan ook van een worstelend letterkundige, die mooi werk maakt, maar niet gewaardeerd wordt: ‘Es kann einer so viel können wie er will, wenn er nicht grosse Ellbogen, wenn er nicht ein grosses Maul hat, wird kein Mensch sich um sein Können etwas bekümmern. Nicht der innere Wert entscheidet, sondern ob einer sich in Szene zu setzen weiss und ob andere Geld damit machen... nach dem Gesetz der Auslese... im Zeitalter des Kapitalismus’. CÄSAR FLAISCHLEN En Hannie, het meisje van Jost, die ploetert en werkt en ‘strebend sich bemüht’ zonder Streberei, versterkt haar verloofde in zijn wanhopig pogen, in zijn roeien tegen den stroom van onverschilligheid, negeering en vijandschap: ‘Er muss aushalten, um jeden Preiss. Und er soll schaffen, was ihn begeistert, nicht, was das Publikum will, und wenn kein Mensch danach fragt’. Deze voorstudie wordt door Flaischlen ‘ein Abschnitt aus dem Leben eines Jeden’ genoemd. Daarmee bewijst hij intusschen het menschdom te veel eer. Hoevelen zijn er niet, voor wie alles zonder veel moeite en strijd glad langs een leien dakje loopt, die zonder eenigen ‘Ausdauer’, zonder de tanden op elkaar te moeten klemmen, zonder volharding en tegenstand, komen waar ze wezen willen, omdat de baan voor hen geëffend is en omdat alle omstandigheden meewerken! Voor Flaischlen, evenmin als voor Jost, is de kunst een ‘Spielerei’: ‘Kunst ist nur, was ein höherer Mensch für sich und andere an höheren Lebenswerten schafft in schöner Form’. De dichter moet zich innerlijk tot mensch hebben gevormd, tot zuiver gevoelend en denkend mensch.... ‘Himmeldonnerwetter! Ein Buch ist keine Spielerei, ein Buch ist eine Verantwortung! Und wie kommt unsere Zeit dazu, von all diesem Schund und Plunder wie von Kunst zu reden!’ Een boek een verantwoording. Dat is wèl een gewichtig woord. Een boek iets als een levensbiecht, waarin men rekenschap geeft van zijn denken en gevoelen, zijn willen en werken, zijn leven en streven. Beschouwen we nu meer samenhangend het leven en het werk van dezen ‘einsamen Höhenkünstler’ - ook in letterlijken zin, want hij woont zoowat vijf hoog in Berlijn, dichter bij den hemel dan menigeen. Hij werd in 1864 te Stuttgart als zoon van een officier geboren en bezocht er o.a. het gymnasium; daarna was hij drie jaren werkzaam in den boekhandel, o.a. te Brussel en Bern, en ging na afloop van deze bezigheden studeeren aan de universiteiten van Berlijn, Heidelberg, Leipzig, Freiburg en Zürich, waar hij zich vooral op Germanistiek, Kunstgeschiedenis en Staathuishoudkunde toelegde. Na zijn promotie vestigde hij zich te Berlijn, waar Den Gulden Winckel. Jaargang 13
Page 1 and 2: Den Gulden Winckel. Jaargang 13 bro
Page 3 and 4: 2 voor hen, die nog een mondjevol L
Page 5 and 6: 3 onthouding veel te verwachten heb
Page 7: 4 pluizen, bij voorkeur aan dichter
Page 11 and 12: 6 Wer nicht liebt Wein, Weib und Ge
Page 13 and 14: Kunst muss gelebt werden können ..
Page 15 and 16: IN het jaar 1861 werd hij geboren t
Page 17 and 18: Elken ochtend om drie uur gaat deze
Page 19 and 20: ‘Van Eeden ziet in Tagore's onder
Page 21 and 22: horizontaal, verticaal, radiatief.
Page 23 and 24: titelblad om, dan vindt men een Voo
Page 25 and 26: Was daar ook net in haar het duiste
Page 27 and 28: Het nieuwe boek van Hall Caine, dat
Page 29 and 30: Ten slotte een opmerking aan 't adr
Page 31 and 32: wordt gevormd, waarbij de vezels zi
Page 33 and 34: v. Eyck acht dit stuk mislukt. Het
Page 35 and 36: Hélène Swarth zingt Liefde-lieder
Page 37 and 38: Emile Verhaeren Emile Verhaeren: Le
Page 39 and 40: EMILE VERHAEREN Welk een mooi symbo
Page 41 and 42: Dit gebruik van 't abstracte voor h
Page 43 and 44: en deed hen het genot des levens, z
Page 45 and 46: 't Onnozel Schaapje, zonder gal, Da
Page 47 and 48: Philippus Theophrastus (Bombastus)
Page 49 and 50: in Paracelsus' Doolhof - maar het z
Page 51 and 52: Sentimenteele Geschiedenissen - doo
Page 53 and 54: den bitteren bijsmaak, welke ze tot
Page 55 and 56: Dat die onmacht zich als onwil voor
Page 57 and 58: ouderen echtgenoot, die haar immers
Page 59 and 60:
Geboren en opgegroeid daar ergens i
Page 61 and 62:
gansche wereld uw ziel scheen te dr
Page 63 and 64:
30 fabrieken, wier producten gretig
Page 65 and 66:
31 de vezels zich beter tot een bla
Page 67 and 68:
32 Letterkundig leven uit de februa
Page 69 and 70:
Hij smaadde geen gevalletje, Zijn w
Page 71 and 72:
In het 2e nr. van dit ‘onafhankel
Page 73 and 74:
Een ‘levensroman’ 33 Julie Simo
Page 75 and 76:
35 Facsimile der eerste bladzijde v
Page 77 and 78:
Hoe innig eenvoudig is zij! Hoe sch
Page 79 and 80:
aan mij was om een dier toespraakje
Page 81 and 82:
kostelijke vrouwezielen ook déze t
Page 83 and 84:
werk der romanschrijvers, kunstontl
Page 85 and 86:
hem, op zijn verzoek, gewoonlijk in
Page 87 and 88:
neerslachtig maakte, en het verlang
Page 89 and 90:
gevaar tevens voor het eeuwig heil
Page 91 and 92:
afmetingen zou terug brengen. Hij k
Page 93 and 94:
fransch caicaturist in later dagen
Page 95 and 96:
En doode liefde voelt gij nieuw ont
Page 97 and 98:
aandacht op een frappante en ongetw
Page 99 and 100:
vrouw, die misschien niet alle deug
Page 101 and 102:
Wieschen en zalfden wij. Wij betten
Page 103 and 104:
*3 schiedenissen wel willen aanneme
Page 105 and 106:
Omhoog. INHOUD. Het Ware Leven, doo
Page 107 and 108:
50 en ordening, het verleden voor o
Page 109 and 110:
51 terwijl haastig gezichten zich a
Page 111 and 112:
Premières: 52 Francis Viélé-Grif
Page 113 and 114:
53 voor ze zich plastisch ontwikkel
Page 115 and 116:
Nichts so weit das Auge reichet, He
Page 117 and 118:
55 klavier. Het eerste dezer aardig
Page 119 and 120:
56 - maar vooral ook zijn het de gr
Page 121 and 122:
57 den persoonlijken toets te behou
Page 123 and 124:
58 heeft gehoord en misschien noch
Page 125 and 126:
59 wil door het toonen van de werki
Page 127 and 128:
60 kende novellist Franz de Backer,
Page 129 and 130:
61 Boerenkermis, 't IJdeltuitje, Ke
Page 131 and 132:
62 fijnproever, die echter maar al
Page 133 and 134:
63 Hollandsche papierfabrikanten ha
Page 135 and 136:
64 Ada Gerlo, de bizondere schrijfs
Page 137 and 138:
Aldus de Hofstad als aanloopje tot
Page 139 and 140:
Groot-Nederland. INHOUD: Zomerleven
Page 141 and 142:
Engelsche proletaren-poëzie 65 Nat
Page 143 and 144:
66 van bosch en veld en lucht, hij
Page 145 and 146:
* * * In L'Envoi, waarmede Robert S
Page 147 and 148:
Have you strung your soul to silenc
Page 149 and 150:
evolkt hebben: ‘la Musique animé
Page 151 and 152:
van de voorrede laat een ander sati
Page 153 and 154:
Augustin Hamon, Le Molière du XXe
Page 155 and 156:
BERNHARD SHAW Daargelaten de kwesti
Page 157 and 158:
Het boek van Augustin Hamon is eer
Page 159 and 160:
ust, als straalt er van den persoon
Page 161 and 162:
(Uit: ‘Van Oude Voyagiën’). ha
Page 163 and 164:
passages met enkele woorden weergeg
Page 165 and 166:
Wat toch is de stof, in dezen roman
Page 167 and 168:
Aan den geschiedvorscher de taak, d
Page 169 and 170:
In ‘De Sterkste’ vond ik vele g
Page 171 and 172:
De Gids Een Gids-nr. met veel schoo
Page 173 and 174:
vijvertje’ maakt hem voor dagen g
Page 175 and 176:
*5 rhythme hem toe brengt. Hierdoor
Page 177 and 178:
Dr. J. de Jong bespreekt onder 't o
Page 179 and 180:
82 als uitvloeisel van den stijgend
Page 181 and 182:
83 hun dochter aan een mandenmakers
Page 183 and 184:
84 aan den tweede door schilderinge
Page 185 and 186:
85 On some grim platonic sages who
Page 187 and 188:
86 uit te wringen, redt hij den aan
Page 189 and 190:
87 van Nievelt's streven. Maar - de
Page 191 and 192:
88 kunde, dat jaarlijks door duizen
Page 193 and 194:
89 stoere eenvoud en bekrompen krac
Page 195 and 196:
90 der boeddhistische godenbeelden
Page 197 and 198:
91 schrikwekkend kleurenmengsel?) b
Page 199 and 200:
92 verzoent Harmen Riels zich stila
Page 201 and 202:
93 't is in De Boomgaard - waarvan
Page 203 and 204:
94 een zeer gewichtig werk plaats,
Page 205 and 206:
De reeds tamelijk gereinigde lompen
Page 207 and 208:
des Goddelijken woordts in de Frans
Page 209 and 210:
De tegenvoelende, d.i. zich verzett
Page 211 and 212:
- Aan 't Lichtende Strand, door G.
Page 213 and 214:
97 Over de illustraties van eenige
Page 215 and 216:
ij de aardige liedjes van Nellie va
Page 217 and 218:
vinden; en dan welk een volkomen ge
Page 219 and 220:
Verkleinde en ongekleurde reproduct
Page 221 and 222:
Ik wil hier geenszins een lans brek
Page 223 and 224:
Sterker nog is dit weemoedsgevoel u
Page 225 and 226:
Een weinig ontstemmend werkt missch
Page 227 and 228:
Vol angst om wat hem een vreemd en
Page 229 and 230:
pastorie trad. Van hier uit ging zi
Page 231 and 232:
Twee bundels verzen van vrouwen...
Page 233 and 234:
ij herhaling, dat we haar niet meer
Page 235 and 236:
108 En dan hierop, als een per onge
Page 237 and 238:
109 niet alleen op littérair gebie
Page 239 and 240:
110 Bijzonder merkwaardig zijn de s
Page 241 and 242:
111 'n Medewerker achter de scherme
Page 243 and 244:
112 met zijn fijne pen beschrijft.
Page 245 and 246:
emerkt dat de stof voor vele dier g
Page 247 and 248:
In het volgend nr. zal Dr. de Harto
Page 249 and 250:
Een boek van den oorlog 113 Gustav
Page 251 and 252:
alleen iets of iemand uitlachen; zi
Page 253 and 254:
Waarom is deze parodie zoo goed? Om
Page 255 and 256:
een beleefde vraag, zijn linkerlaar
Page 257 and 258:
IV. De Inboorlingen: De Hottentotte
Page 259 and 260:
ouwen wil steeds kritisch onderzoch
Page 261 and 262:
aaneengeschakelde verzen van levens
Page 263 and 264:
den aard der Roemeensche schoonzust
Page 265 and 266:
ergens in het Vaticaan, niet te zie
Page 267 and 268:
‘trommel’ en de leesportefeuill
Page 269 and 270:
karakteristiek. Die verschillende m
Page 271 and 272:
in armoede en zwakheid bezig. Vonde
Page 273 and 274:
Maar ook al looft men in beter gesl
Page 275 and 276:
verzwegen, maar als gebiedend gevoe
Page 277 and 278:
Het is alleen behendigheid - in den
Page 279 and 280:
hier een schat van werken over kuns
Page 281 and 282:
Dietsche Warande en Belfort INHOUD.
Page 283 and 284:
[W.G. van Nouhuys] 129 DE dagbladen
Page 285 and 286:
Het boek, zooals het thans voor ons
Page 287 and 288:
gedekte, hoofd van een Boerevrouw,
Page 289 and 290:
gespeeld van den bekenden William S
Page 291 and 292:
‘In het veld begon men meer en me
Page 293 and 294:
Oude boeken ONDERWIJZER was hij, in
Page 295 and 296:
Voor 't femininum kies ik 't voorbe
Page 297 and 298:
Vondelstudiën zijn na Verwey's ‘
Page 299 and 300:
letterlievende kringen, die tot de
Page 301 and 302:
drijfveer van geheel zijn leven, de
Page 303 and 304:
Men moet namelijk wel ver van dat v
Page 305 and 306:
de oorspronkelijke verhalen vergele
Page 307 and 308:
Het zusje, in haar onderlijfje voor
Page 309 and 310:
In de morgen-lichte ontbijtkamer tr
Page 311 and 312:
Brahm's ‘Von ewiger Liebe’ uit,
Page 313 and 314:
144 Schmitz ziet hij ‘misschien e
Page 315 and 316:
Maar vergiffenis, ik had welligt he
Page 317 and 318:
Elseviers Geïllustreerd Maandschri
Page 319 and 320:
In Memoriam Charles Péguy 145 ‘I
Page 321 and 322:
Doch ook zonder dat is zijne plaats
Page 323 and 324:
van dezen kunstenaar kennen; wij zi
Page 325 and 326:
‘Le Bon Samaritain, un immense de
Page 327 and 328:
grootheden van de teekenacademie, z
Page 329 and 330:
hadden en hem vreugde aandeden; ja
Page 331 and 332:
Joannes Reddingius, Regenboog en Je
Page 333 and 334:
Dies behandel ik in 't volgende rij
Page 335 and 336:
van 't herdersvolk en dat de blije
Page 337 and 338:
schoon boek, waar Italië in spreek
Page 339 and 340:
en met wat meer kennis van zaken do
Page 341 and 342:
zelfs, te vermelden van hen die daa
Page 343 and 344:
maatschappij, acht hij de laatste v
Page 345 and 346:
waardoor alle deelen der massa lomp
Page 347 and 348:
verdeeld is, daar er dan te veel st
Page 349 and 350:
vormt de schakel die Vigny's laatst
Page 351 and 352:
*10 denken - de mijne is al dood ma
Page 353 and 354:
Onze Eeuw. INHOUD. These, synthese,
Page 355 and 356:
162 waarde heeft daarin, zoo dunkt
Page 357 and 358:
163 gekomen: of in hem de dominee n
Page 359 and 360:
164 van zelf wàt hij met zijn werk
Page 361 and 362:
165 massa.... Zou Haspels dáar nie
Page 363 and 364:
in zijn dagboek uitroept (2/10 1834
Page 365 and 366:
is toch die Hollandsche ‘degelijk
Page 367 and 368:
169 zich den vorm onzer letters hee
Page 369 and 370:
[Idee en Leven] 170 Kantteekeningen
Page 371 and 372:
171 als 't ware van bosch en berg i
Page 373 and 374:
172 Zingt gij het schoone morgenroo
Page 375 and 376:
173 worden; zijn de fijnheden ervan
Page 377 and 378:
liefdesdroomerijen, de figuur van d
Page 379 and 380:
Land- en volkenkunde; reisbeschrijv
Page 381 and 382:
Naar de dagbladen gemeld hebben moe
Page 383 and 384:
Cet enfant respirait dans son premi
Page 385 and 386:
*11 Wied, de Paul Abel uit zijn sat
Page 387 and 388:
Onze Eeuw. Nevens een schets van Ja
Page 389 and 390:
178 licht van hare oogen iets van d
Page 391 and 392:
179 hunne blinde vervoering; heel d
Page 393 and 394:
180 - ‘En woog nooit de invloed v
Page 395 and 396:
181 Getuige en Voor de Poort mogen
Page 397 and 398:
182 het ‘intellectueele’ jodend
Page 399 and 400:
183 karaktervol, eerlijk en vol él
Page 401 and 402:
184 kunstenaars meenen te kunnen st
Page 403 and 404:
185 (Klinkhardt); Cissarz Latein (L
Page 405 and 406:
186 moed. Geen Duitscher en geen Ho
Page 407 and 408:
187 Doet nu het boek des heeren Van
Page 409 and 410:
188 Hetwelk doet twijfelen of de he
Page 411 and 412:
189 ‘hintaumeln’ 1) , de poëzi
Page 413 and 414:
190 ‘kunst’ beantwoordt, als he
Page 415 and 416:
191 Maar we willen ons niet aan raa
Page 417 and 418:
192 houdt dit slechts vol bij de ge
Page 419 and 420:
Stemmen des Tijds. In dit nr. trof
Page 421 and 422:
van zijn initiatief, door zijn geld
show all

Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?