Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

38
Scharten is eene lang niet alledaagsche, hoogst merkwaardige uitgave; merkwaardig,
niet het minst omdat Van den Brink zelf de openbaarmaking schijnt bedoeld te
hebben.
Toen ik indertijd wijlen den oud-hoogleeraar J.H. Gunning een overdruk mijner
vertaling van Tennyson's Gardener's daughter gezonden had, schreef hij mij:
‘Soms komt bij mij op: mag een dichter zulke dingen openbaar maken? Ik weet
wel dat hij een privilegie heeft van zijn persoonlijke ervaringen te mogen algemeen
stellen. Maar er zijn zoovelen die deze dingen niet kennen, hetzij hun leven eenzaam
is, hetzij niet. Doch - allen doen het, en niemand, zoover ik weet, klaagt er over: dus
het zal wel goed zijn’.
Voor zooverr' ik kan nagaan is Tennyson's idylle in 't minst geen dichterlijke
herschepping van eene of meer episoden uit zijn eigen leven, maar eene zuivere
dichterlijke fictie. Trouwens juist in die idylle vindt men de edele regels:
.... Wees wijs; niet lichtelijk wordt hun
Vergeven, die de deuren naar 't geheim
Der bruidelijke kameren van 't hart
Wijd openen en 't daglicht laten in 1) .
Intusschen, wie zal beweren dat het heilige der heiligen van 't menschelijk hart
geschonden wordt, wanneer de dichter van 't ‘privilegie, zijn persoonlijke ervaringen
te mogen algemeen stellen’ gebruik maakt? Wat zou er van 't beste en allerbeste
in 's werelds letteren overblijven, indien de dichters dat eens niet hadden gedaan?
Prof. Gunning stelde trouwens maar de vraag, waartoe bij de ‘Tuinmansdochter’
volstrekt geen aanleiding bestond, geloof ik, maar die hij ten slotte beantwoordde
gelijk de menschheid, om deugdelijker reden, lang vóór hem gedaan had.
Het spreekt vanzelf dat het met de thans openbaar gemaakte liefde-brieven
gansch anders gelegen is. Tenminste, mijn eerste indruk was een schok, en dit zal,
vermoed ik, ook wel met anderen het geval zijn geweest. Hoe, vragen wij, school
er dan niets, of niets meer, van die door den Engelschen zanger onder woorden
gebrachte heilige huivering in Van den Brink's gemoed? Zoo ja, wàt mag hem
gedreven hebben om evenwel den toegang tot de secret bridal chambers zijns
harten en zelfs tot die van 't hart zijner geliefde te doen openstooten, het rauwe
koude daglicht, zonder den geringsten sluier, zonder eenig verhullend waas, te laten
vallen op dit doode teêre liefdeleven zèlf? ‘Ook het allerintiemste van den
hartstochtelijksten brief behoefde niet te worden weggewischt’, getuigen de uitgevers.
Een zeer hooge lof! Maar waarom mocht, waarom moest al dat intieme en intiemste
op de markt worden gebracht?
‘Zij kunnen later nog van waarde zijn’....
Voorzeker; ze zijn van waarde, ja van groote waarde, misschien: al is het dan
geen dichterlijke, of ook maar literaire. Daarom, laten wij ons niet in allicht
onbescheiden gissingen verdiepen, hem vergiffenis schenken niet alleen, maar
hemzelven evenals den bewerkers van den brievenschat dankbaar zijn. Niet ieder
zal vermoedelijk Van den Brink, hoezeer zijn uitnemende gaven en het treffelijk
gebruik dat hij er van maakte waardeerend, als mensch even sympatiek zijn; maar
wie zal de teedere, zachte, trouwe, reine Julie niet lief hebben? Is het goed dat wij
haren ‘René’ nu beter kennen dan tot dusverr' mogelijk was: bij zoovele andere
1) Be wise; not easily forgiven
Are those, who setting wide the doors that bar
The secret bridal chambers of the heart,
Let in the day.
Den Gulden Winckel. Jaargang 13