Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

Voor 't femininum kies ik 't voorbeeld:
Nom: De krolse Kat was heel belust na spek,
Gen: Der krolse Katte aardskaterlijk gebrek.
Dat: Der krolse Katte een Kater toegezonden.
Acc: De krolse Kat beet een van onze honden.
Voc: O, krolse Kat! gekroopen uit het gat
Abl: Van krolse Katte, òf, van de krolse Kat.
Dit voorbeeld doet nog eens dienst, als de Tijdvoeginge aan de orde is. Wil men
weten, hoe koopen wordt geconjugeerd, wel, men leere onderstaand gedicht:
‘Ik koop een stuk van eenen vetten Vos.
‘Gij koopt de staart van eenen loozen Vos.
‘Hij koopt geen Kat, maar eenen krolsen Kater.
‘Wij koopen kost voor Pater en voor Mater.
‘Gij-lieden koopt een boutje van het Kalf.
‘Zij koopen voor een stuiver Luizen-zalf.
Nadat op deze manier heel wat voorbeelden gegeven zijn, wordt de zaak van hooger
standpunt bekeken:
Alle werkwoorden zijn te verdeelen in zes groepen, zoo'n soort van Ablautsklassen,
die men onthouden kan met behulp van een eenvoudig ezelsbruggetje:
‘Neem Panama, bij voorbeeld, dit beduid,
‘Door de A, die hier drie Lettergrepen sluit,
‘Twee Tijden en het Deelwoord van 't Voorleden.
‘De eerste A hiervan beduid, den Tijd van Heeden,
‘De tweede die is voorbij gegaan.
‘'k Heb reeds de derde, in 't Deelwoord, doen verstaan.
In 't voorbijgaan zij gezegd, dat tot deze tijdvoeginge behooren alle zwakke w.w.,
en dat de andere groepen zich richten naar: panamalen (bakken), panémé
(brengen), panémélen (bergen), panémalen (draagen) en panémielen
(bidden). Kan 't eenvoudiger?
De afdeeling Spel- en Spraakkunst eindigt met een lof- en wenschlied: 't Latijn
en 't Fransch beroemden er zich tot dusverre op, dat ze aan de vorstenhoven werden
gebruikt.
En
‘Doch 't Nederduits, om min Uitzonderingen,
‘Mag meerdere Eer voor zich in 't spel bedingen
‘En roemt, met recht: geen Taal of Spraak zo kuis,
‘Indien ik niet van veelerlei Gespuis
‘Bezoedeld wierd...
‘Indien het slegs den Eed'len van den Lande
Behaagen mogte, een taamelijk getal
Van Mannen aan te stellen’...
om met vaste hand de onzuiverheden te weren, dan zou geen Duitsch, geen Fransch
zich met ònze taal kunnen meten. Dat Van Belle van gekuischte woordkeus
beminnaar is, de aangehaalde voorbeelden wezen 't uit... Wenschte hij van ‘der
taale keurmeesteren’ één te zijn?
De Ars poetica, die de honderd bladzijden besluit, behandelt rijmvoeten, snede,
gaping op een voor dien tijd niet ongewone wijze. Als voorbeelden gebruikt Van
Belle zijn eigen gedichten; waarom ook niet? Aardig is 't, hoe de gedachte, dat aller-
Den Gulden Winckel. Jaargang 13