Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

141
en Streuvels en andere Vlamingen, in Frankrijk in Provence (Mistral!) en eveneens
in Zwitserland, Duitschland en Skandinavië opmerken en welke in de letterkunde
een decentralisatie nastreeft, die in meer afgelegen streken den band versterkt
tusschen de schrijvers, wier persoonlijkheid in die omgeving is geworteld, welke
daaruit haar sappen zuigt, aldus den bloei bevorderend van wat we
provinciaal-particularistische kunst kunnen noemen. Als we daar dan maar bij
bedenken, dat deze kenschets slechts op het uiterlijk betrekking heeft en die
kunstenaars zich juist onderscheiden, doordat in hen de oer-menschelijke driften
zuiverder en sterker en schooner dan bij de meeste anderen zich openbaren. Naar
aanleiding van deze ‘Limburgiana’ echter (de titel wijst het uit!) van driften te spreken,
doet waarlijk komiek aan.
Veel van het negatieve, dat boven als karakteristiek van dien verhalenbundel
werd gebezigd, geldt ook voor 's heeren Smit's boek. Vooral dat het niet de minste
aanmatiging vertoont. Het reikt niet boven zijn macht. En deze is beperkt, maar wekt
genegenheid, omdat de auteur de grenzen van zijn keuvel-talent blijkt te kennen.
In den huiselijken kring is hij ongetwijfeld een aangenaam prater.
Aan dien lust tot bezig houden dankt deze ‘roman’ gelijkelijk zijn ontstaan als
(naar we vermoeden) aan het besef van den heer Smit, dat hij als genoeglijk ophaler
van oude herinneringen wat waard is, welke sympathieke parmantigheid hem gretig
vergeven wordt, wijl, is mijn onderstelling juist, anderer lof toch de schuld is, dat hij
over het paard werd getild.
Van verteltalent getuigt dit boek ongetwijfeld. Tevens is het door en door
Hollandsch en middelmatig in den niet-hatelijken zin van het woord. Aan de
Maupassant noch een ander litterair verteller denke men dus!
Maar afgescheiden daarvan doet dit verhaal, gedeeltelijk als herinnering van
doorleefd liefdesavontuur uit de jeugd, deels in dagboek-vorm opgesteld, aangenaam
aan, omdat de speelsche guitigheid van dezen blijkbaar niet meer jongen auteur
de bekoring heeft van den levenswijzen monkel, waarmee de, in herinneringen uit
eigen jeugd zich vermeiende en deze uitspinnende breedsprakigheid van een
zelfgenoegzaam oudere-injaren, voor wat daar kinderachtig in is vergiffenis vraagt.
H. VAN LOON.
Fragment 1)
ZIJ waren laat geweest boven op de meisjeskamer, dien September-Maandag dat
de kinderen Beverwijk voor 't eerst weêr naar school moesten. De lange vacantie,
ingehaald als een prettigen oom met zijn jas vol cadeautjes, hadden ze in de laatste
dagen - zeurige tante die te lang logeeren bleef - goedmoeds het heilig kruis weêr
achterna gegeven; en nu was Juuth dien eersten schoolmorgen ontwaakt in een
onuitstaanbare bui. Zij, die gisteren het meest de vacantie afgebroken, er geen haar
goed meer aan gevonden had, was nu, hoofd in 't kussen, de voorbijë dagen gaan
troetelen in een bijna ziekelijke verteedering.
‘O, 't is ellendig... ellèndig... 't is goddeloos! - “Juuth!” riep bij de waschtafel Betsy
verschrikt. Haar zuster zat eensklaps rechtop in bed, waar ze even te voren zich
had liggen wringen en rekken tusschen de lakens.
“Juuth!” bouwde ze Betsy na, en toen barstte ze uit in een schaterlach.
1) Uit een te verschijnen roman: De van Beverwijks, door Gerard van Eckeren.
Den Gulden Winckel. Jaargang 13