Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

135
My dagt, de Lukgodin had my haar gunst gezwooren,
Wanneer ik myn vermaak door al te snelle vlugt,
Te hooge steigering na eene fijne lugt,
Schier buiten het bereik van 't oog eens had verlooren.
Maar ag! een Lugtgedrogt kwam, als een Onweersvlaag,
En voerde myn vermaak te schielyk weer omlaag;
Hiervan, o groote Goon! zij u de wraak bevolen:
Straft, straft dit Schrikdier, eer 't meer schendery bedryft,
Terwijl niets van myn smert voor u verborgen blijft:
O ramp! een Wou, een Wou heeft mij een Duif ontstolen!
Maar meer nog was Van Belle gehecht aan zijn spraakkunststudie. In den tijd van
Lambert ten Kate, van Moonen, van Sewel, terwijl hijzelf het Nederlandsch moest
onderwijzen aan ‘teere jeugd en heeren van fatsoen’, in den tijd van 't leerdicht,
zette hij de heele spraakkunst in maat en op rijm, en zoo ontstond: Korte
Wegwijzer, ter Spel-, Spraak- en Dichtkunden. Tot gemak
voor 't geheugen van Ouden en Jongen, in Neederduitse
Dichtmaate, op 100 Bladzyden gesteld. Te Haarlem gedrukt bij Izaak
van der Vinne, Boeken Papierverkooper in de Warmoesstraat, 1748. De heer
Bezemer heeft in den Ven Jaargang, pag. 166, van dit tijdschrift, een curieuse
taalbeschouwing ‘der vergetelheid ontrukt’: Jacobus Oterdooms Ontwerp van
Handleiding tot een geestlijk A B C Lees- en Rekenboek. Des heeren Van Belle's
werk, hoewel heel wat nuchterder, is van geen mindere merkwaardigheid.
Niet alleen om den vorm. Die uit den aard der zaak minstens het effect heeft van
Van Lennep's Vermakelijke.
Natuurlijk begonnen we met de klanken:
‘Men heeft er zes klinkletters in, die wij
‘Verbeelden door A, E, I, O, U, IJ,
‘Die Stommen zelf, ja Tongeloozen spreeken,
‘En nimmer in een' Lettergreepe ontbreeken;
‘Nog tweemaal zes Meeklinkers, Bee, Dee, Gee,
‘Chee, Ha, Jee, Ka, Pee, Tee, Vee, Wee en Zee;
‘Hierneevens nog een ander tal van zesse,
‘Tweeledige, als: esse, elle, emme, enne, erre, esse.
Achtereenvolgens krijgen alle klanken een beurt. Niet altijd een zoo fonetisch-juiste
als de S:
‘Men spelt met S (een scherp en sterk geblaas,
‘Dat tusschen tong en tanden doorkomt), Dwaas,
‘Sa, Sa, Sieraad, Els, Messen, Sant, Vals, Stroomen,
‘Zij moet, in piaats van C, daar ze S is, koomen.
Heerlijk klaar en met de noodige breedvoerigheid is de declinatie der naamwoorden
uiteengezet:
Nom. De goede Zoon doet 's Vaders welbehaagen.
Gen. Des goeden Zoons goed willen kan vertraagen.
Dat. Den goeden Zoone is alles goeds bereid
Acc. Den goeden Zoon heeft hij te snood verleid.
Voc. O goede Zoon! dat ik 't verschil u toone,
Abl. Van goeden Zoon, of, van den goeden Zoone.
Den Gulden Winckel. Jaargang 13