Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

74
heel in het kort den inhoud van de drie boekjes mee te deelen.
De titel van het eerste is Op weg naar Indië. Er staan vier reizen in dit
bundeltje. De eerste is ontleend aan het Itinerario van Jan Huygen van
Linschoten. Het was op een portugeesche vloot van 'n veertig schepen, dat Jan
Huygen den tocht maakte. De reis begon op 8 April (Goeden Vrijdag) 1583, en was
voor die dagen buitengewoon voorspoedig, daar men in 5 maanden en 13 dagen
het doel van den tocht, Goa, bereikte. In Goa bleef Van Linschoten 'n vijftal jaren;
in Januari 1589 aanvaardde hij de terugreis. Nu had de vloot ontzettend met stormen
te kampen; en ook eenige vijandelijke engelsche schepen maakten het de
Portugeezen lastig. Van Linschoten bleef nu nog 'n 2½ jaar op Terceira, en keerde
toen, na negen-jarige afwezigheid, naar Lissabon terug. Eenigen tijd daarna vond
hij gelegenheid, om met een schip naar Holland terug te gaan, en kwam den 3 en
September 1592 in Enkhuizen, de woonplaats van zijn ouders, aan.
Het tweede reisverhaal behandelt de beroemde overwintering op Nova-Zembla,
door Heemskerck en Barendsz., en is ontleend aan het bekende dagboek van Gerrit
de Veer. Het verhaalt van alle kou, en ellende, en ontbering die de dappere
bemanning van het schip gedurende den barren winter van het onherbergzame
Noorden te doorstaan heeft gehad.
De beide andere verhalen hebben twee tochten naar Indië tot onderwerp. De
eerste ‘schipvaert’ naar onze toekomstige koloniën is beschreven naar het journaal
van Frank van der Does, die als vaandrig diende op een van de vier schepen welke
op 2 April 1595 Texel verlieten onder De Houtman en Keyser, om te trachten in
Indië handelsbetrekkingen aan te knoopen. Na allerlei wederwaardigheden bereikte
men den 23 en Juni 1596 de stad Bantam, het doel van den tocht. Na met meer en
minder gunstig gevolg hier en daar zich met de inboorlingen in betrekking te hebben
gesteld, zette men den 26 en Febr. 1597 weer koers naar het vaderland, waar men
den 14 en Augustus aankwam: met 248 koppen was men uitgevaren, met 90 kwam
men terug.
De tweede ‘schipvaert’ naar Indië geschiedde door een vloot van acht schepen
onder bevel van Jacob van Neck. Deze stelde zelf het reisverhaal te boek van de
drie schepen die na een voorspoedige reis met een rijke lading voor het vaderland
wederkeerden. Dit journaal is hier gevolgd. De reis duurde van 1 Mei 1598 tot 19
Juli 1599.
Het tweede boek draagt tot titel De wereld om. Hierin worden een drietal reizen
behandeld. Ze zijn minder bekend dan die in het eerste deel; maar zijn evenals deze
treffende getuigenissen van durf en volharding.
Voor het eerste verhaal is gebruik gemaakt van het ‘wijdtloopigh verhael van
tgene de vijf Schepen (die int jaer 1598 tot Rotterdam toegherust werden, om doorde
Straet Magellana haren
Den Gulden Winckel. Jaargang 13