Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

125
men in die behandeling ondankbaarheid en bot eigenbelang zoekt, bedenke men,
of 't in van Veen's geval niet waardiger geweest ware, indien eerbied voor zijn eigen
verleden hem, toen die innerlijke omwenteling zich voltrokken had, het zwijgen
hadde opgelegd.
H. VAN LOON.
De Biecht, door Jeanne Reyneke van Stuwe. - (Amsterdam, L.J. Veen).
‘Vol van een smeulenden gloed’, aldus worden de brieven beschreven, aldus
ondervindt Madelon, in Holland verblijvend, wat Jacques, heur man, haar uit Indië
schrijft. Wat de menschen, het lezend publiek telkens gretig naar Jeanne Reyneke's
romans deed grijpen, was het ook niet die smeulende gloed, de liefde, die daarin
slag op slag verheerlijkt werd? En de verheerlijking der volle, der bovenal zinnelijke
en teedere liefde, de liefde, die niet vlamt, maar smeult en in de smeulende hitte
van den gloed, door den tegenspoed van uiterlijke omstandigheden veroorzaakt,
zich het schoonst en krachtigst toont, heeft ook haar beste werk tot iets van hooge
waarde gemaakt.
Dit boek, dat de allures heeft van een roman, is een bundel vertellingen. Verhalen
van ongelijke waarde. De eerste vertellen van liefde, dat is van het minneleed
tusschen man en vrouw, daar de wreedheid der realiteit, buiten den wil der naar
elkander gedrevenen om, de begeerde overeenstemming tusschen beider gevoelens
en verwachtingen belemmert. Het is de druk van het onafwendbare, dat de fierheid
dezer vrouwenhartstochten knakt. De innigheid in de beschrijving daarvan doet het
verháaltje vergeten. Het verzinnen van een omgeving, van de aanleiding tot het
doen botsen van karakters is geenszins mevrouw Kloos' kracht. O zeker, ik
onderschat niet den ijver en de nauwgezetheid, de geestkracht, de schranderheid
en de belangstellende volharding, waarmee zij, vrouw en leek, zich ten behoeve
van een aantal harer romans zóó innig in een speciaal vak of bijzonderen kring van
maatschappelijk- en sportgedoe wist in te werken, dat wie zich daar krachtens
beroep of liefhebberij aan geven, er niets of nauwelijks iets op aan te merken hadden.
Deze ‘documents humains’, wie zou ze den realistischen auteurs misgunnen, laat
staan hun daar een verwijt van maken? Maar wat ik voornamelijk tegen later
verschenen romans dezer geboren schrijfster als ernstige grief voel, het is dat zij
het aldus uiteraard louter verstandelijk te harer kennis gekomene te weinig heeft
verwerkt. In plaats dat deze losse ervaringen haar in 't bloed overgingen, zoodat ze
het karakter van opzettelijke voorbereiding tot den roman verloren, heeft de auteur
deze brokken wetenswaardigheid te vaak in 't geheel van het verhaal ingelascht,
zooals de kranten vertellen, dat moderne schilders en beeldhouwers aan hun werk
dingen toevoegen, die met de aangewende materie niets te maken hebben.
Waarschijnlijk is dit bij mevrouw Jeanne Reyneke van Stuwe een gevolg van
overhaast arbeiden. De productiviteit dezer schrijfster op zich zelf reeds is
bewonderenswaardig. Maar ook in dezen bundel wreekt zich dat gebrek aan zorg
en atmosfeer. Daardoor zijn de twee laatste vertellingen tot schetsen geworden,
die, als feuilleton in een dag- of weekblad geplaatst, waardeering kunnen wekken
als nieuwsgierigheidsbevrediging, ofschoon toch een Steynen, om van Poe niet te
spreken, het gegeven van den man met de misdadigershand in zijn blijkbaar fataal
bedoelde schrikwekkendheid snijdender zou hebben behandeld.
Den Gulden Winckel. Jaargang 13