Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

Emile Verhaeren
Emile Verhaeren: Les Blés mouvants. - Paris, Mercure de France.
17
EIGENAARDIG is het, de schoone, breedmenschelijke ontwikkeling na te gaan in
Verhaeren's kunst. Hij is begonnen met zijn land te beschrijven in sombere en
norsche liefde: hij kent er de ruwe gezondheid van, de helle kleurenweelde, de
strakke winterrust en de wazige, nevelachtige herfstdagen; hij bezingt zijn kloeke
felle meiden en zijn stevige, koppige mans. Dan gaat zijn stem tegen 't gevaar der
zich uitbreidende steden, die over het schoone platte land hun tentakels werpen en
de beste krachten opzuigen. In latere boeken wordt zijn dichtervizie verheven tot
het paroxysme, en de arme ambachtslieden van de Schelde-boorden worden
eenvoudige symbolen van grootschheid. Wie herinnert zich niet den diepen indruk
reeds bij de eerste lezing nagelaten door Le Passeur d'eau of Les
Cordiers of nog wel Le Sonneur; door de sterkste onder de meesterstukken
uit Les Villages illusoires. Le Sonneur b.v., hoe pakt dat gedicht, reeds
van 't begin af, door den durf van het beeld en de plastische weergave:
Comme un troupeau de boeufs aveugles
Immensément, là-bas, au fond des soirs
L' ouragan beugle.
Later hooren we den kunstenaar, kalmer geworden, de breede schoonheid van
onzen tijd uitzingen in de klare verzen van La multiple Splendeur, Les
Heures claires, Les Visages de la Vie, Les Rythmes
souverains. In deze vier boeken spreekt Verhaeren slechts weinig over zijn
geboortestreek; hij drukt zijn vertrouwen uit in de toekomst en in het leven; hij bezingt
abstracties gelijk hij alleen dat kan, machtig hamerend zijn ruwe beeldenstoeten tot
een massieve, pakkende schoonheid. Enkel hier en daar komt teeder opduiken de
herinnering aan het vlakke Scheldeland, zooals in dat wonder-mooie Souvenir,
gekneed uit zachte, berouwvolle liefde.
Maar dan keert de dichter geheel en gansch terug naar zijn streek, en de reeks
Toute la Flandre is geworden, met het oudere La Belgique van Lemonnier,
tot het heerlijkste wat ooit de gezonde, menschelijke liefde voor den geboortegrond
heeft voortgebracht aan lyriek.
En thans weer Les Blés mouvants.
Dit laatste boek van Verhaeren maakt op mij den machtigen indruk van wiegende
korenvelden in de overpulvering der zomerzonne. Sterk van kleur is het landschap,
met dit wit-gele, hel door korenen kollebloemen bespikkeld graan; er boven stolpt
de hevig-blauwe hemel, vol kalmte en jolige klaarte, met enkel, hier en daar, een
wit wolksken van fantasie drijvend langs 't machtig gewelf. Alles riekt hier naar
groeikracht en vruchtbaarheid; soms komt, uit gindschen hoek, de lekkere wind
aanwaaien die de rythmus is van Vlaanderens breeden,
Den Gulden Winckel. Jaargang 13