Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

86
uit te wringen, redt hij den aanstormenden trein, maar wordt zelf verpletterd.
Niettegenstaande zijn dronkenschap en zijn verval is hij gentleman gebleven.
Zooals reeds hier en daar is te verstaan gegeven, is ook McGills natuurgevoel
sterk ontwikkeld, wat vooral blijkt uit gedichten als ‘Roaming’, ‘The Pines’, ‘The Long
Road’, The Waters, ‘The Valley’. Ziehier een coupletje van ‘Fate’ dat in ‘workmanship’
aan Tennyson doet denken:
The cloudrack o'er the heaven flies,
The wild wind whistles on the lake,
The drooping branches in the brake
Mourn for the pale blue butterflies.
In zijn laatste gedicht, aan ‘L'Envoi’ voorafgaande, zegt de dichter dat hij op zijn
eigenzinnige manier de zangen van een ruw hart heeft geuit en dat hij intusschen
wacht op den ‘poet coming, the singer of later on’. Toch hoopt tegen het eind van
zijn gedicht:
Perchance that you will discover
Under the rugged art
The voice of the nature lover,
The song of the singer's heart.
Ik voor mij meen dat wij die hoop mogen bevestigen; dat we hier te doen hebben
met een jongen man van zeer veel gevoel en zeer veel talent, en dat de ‘singer of
later on’ zeer veel zal te danken hebben aan dezen kloeken, genialen voorganger.
EDWARD B. KOSTER.
Vergeten boeken
I. Herman Wolsinck, door Carel van Nievelt
WE zouden geneigd kunnen zijn, aan een auteur tweeërlei oogmerk toe te schrijven,
nl. dat hij zijn werk uitsluitend letterkundig bedoelt, of wel tevens wenscht dat
het naast letterkundig ook maatschappelijk zal zijn. Dit maatschappelijk dan
in dien zin, dat het niet zoozeer streeft naar een tendens (feitelijk zijn tendentieus
alle werken, die een idee in zich dragen), als wel dat het een bijdrage zij tot het
daadwerkelijk aandeel, dat letterkunde in de groote bewegingen van den tijd kan
en moet nemen. Het geschreven boek is dan een demonstratie. Zoo'n boek wordt
als het ware uitgelokt door de fouten van zijn tijd. Wanneer de schrijver een intuïtieve
geest is en voelt aankomen waar het heen zal gaan als er niet bijtijds geremd wordt,
wendt hij zijn gaven aan uit verantwoordelijkheidsbesef.
Een dergelijke taakvolbrenging noemt men ten onrechte: het tendentieuse willen.
Het hangt natuurlijk geheel van de begaafdheid en de helderziendheid van den
schrijver af of zijn boek in dat opzicht een mislukking zal worden of niet. In de eerste
plaats mag het niet zakken beneden het peil, waarop het nog kunst blijft. Anders
wordt het duidelijk maakwerk, waarbij de tendens hindert; en juist dit duidelijk
in 't oog vallende maakt het minder overtuigend.
Tendentieus is reeds het eenvoudige, ongekunstelde woord van den profeet, naar
voren brengend de dwaasheden van zijn tijd. Het vordert erkenning; terwijl de
luidruchtige boetprediker wordt uitgelachen.
Ten allen tijde hebben menschen met een ruimen blik anderen in hun spiegelbeeld
de eigen fouten doen erkennen. Het boek van Erasmus ‘Stultitiae laus’ is er in onze
Den Gulden Winckel. Jaargang 13