Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

zuiver weten te houden van het sentiment, in het wáár blijven. Frans Netscher in
zijne studie over Top Naeff (L.J. Veen, Amsterdam, 1903) drukte er op, hoe
gemakkelijk het is in het genre door de schrijfster van School-Idyllen (en van
Voor de Poort) beoefend, ‘in sentimentaliteit te vervallen; één tikje te veel
gevoel, een éven aantikken van een sentiment, en zulk werk slaat over tot
overgevoeligheid met haar nasleep van huilerige uitingen’. Aan dat gevaar ontsnapt
Top Naeff heelemaal door de ingehouden kracht, de gediciplineerde distinctie, de
intieme soberheid die haar eigen zijn. Zoowel in de intimiteitjes als in de groote lijn
van haar verhaal weet ze orde en evenwicht te houden. Hetgeen ze mij zegde: dat
ze ‘liever te weinig dan te veel’ in haar werk legt, heeft ze altoos bewezen.
In de zoo dikwijls preutsche, iets of wat koele atmosfeer van de Hollandsche
literatuur - een literatuur van wat té nette en té knusse lieden, van wat té
formalistische menschen, té gesloten en té stil, gelijk we ons het meerendeel van
de Nederlandsche lezers voorstellen mogen -, doet haar werk vreugdig aan door
de warmte en de oprechtheid van haar instinct, door eene zekere jonge en wilde
kracht, door de eerlijkheid en de frischheid van eene rake levensvizie. Maar het
grootste charme van Top Naeff ligt in haar gevoel, hare weemoedige en teere
vrouwelijkheid. Ik meen niet dat een man ooit een figuur lijk die van Mieke uit De
Stille Getuige of lijk die van Liesbeth uit Voor de Poort, op deze wijze
zou kunnen tot leven wekken, met heel het schreiende van hun onleschbaar
verlangen, het prangende van het geluk hunner vergeefsche liefde, het absolute
van hunne nuttelooze passie en van
Den Gulden Winckel. Jaargang 13