Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

157
Van Kol meermalen wordt aangehaald: ‘Toen ik dit heerlijke, weldadige, mooie,
o! zoo mooie boek in handen kreeg van Augusta de Wit, dacht ik, dat wanneer
er nog eens een paar schrijvers als deze opstonden, dan zou eindelijk de hoop
ontstaan een Nederlandsch-Indische literatuur te krijgen, die door haar
verfrisschenden, verreinenden invloed het leven daar kon zuiveren van materialisme.
- Ik meende vroeger altijd dat het aan Indië zelf lag, dat het daar geen land was om
mooie dingen te zien en daar vreugdevol van te schrijven. Maar nu is het gekomen!
dit mooie boek heeft het mij doen zien’. Van die ‘een paar schrijvers als deze’ is er
hier een.
Dr. CALKOEN.
Tooneel
Dramatische Werken van Bernard Canter. (Medea, de Bron der Jeugd,
de Gijzelaars). - (Amersfoort, Valkhoff en Co.).
De heer Canter is een geestig man en een schrijver van ras. Geen letterkundig
kunstenaar, voldoet hij nochtans aan de eischen van een uitstekend en
belangwekkend publicist. De heer Canter toch is iemand met een scherp en
onafhankelijk oordeel. Naar hem te luisteren, kan tot verdieping van des lezers
inzicht strekken. Hij raakt vaak aan die lagen van het bewustzijn, welke het dagblad,
waaruit toch tegenwoordig negen en negentig procent van het publiek zijn wijsheid
en zijn oordeel put, noodgedwongen ontkent. Men mag den schrijvers in kranten
daar geen verwijt van maken. Voor een deel beseffen zij zelf dat gemis, maar ...
een courant is nu eenmaal gedeeltelijk konfektiewerk, ze is gepast op het begrip
en het bevattingsvermogen van jan en alleman. En aan die beide heeren heeft de
schrijver dezer dramatische werken nu juist gruwelijk de mier, als u me de uitdrukking
veroorlooft.
Begaafd met een pakkenden stijl, een levendige verbeelding en een scherp
opmerkingsvermogen, alle kostelijke eigenschappen, die den journalist moeten
tooien, en die Bernard Canter dan ook bij voorkeur in verhalen vol ‘leuken’ humor
ten dienste der feuilleton-rubriek in dag- en weekbladen heeft gesteld, wil hij niettemin
méér dan de gemiddelde lezer van zijn avond- en ochtendblad vraagt.
Daarmee is gezegd, dat de auteur behalve in zich zelf van zijn werk weinig
voldoening zal ondervinden. De aard van dat werk brengt het mee: het is niet voor
de massa. Maar wat de ‘viel zu Vielen’ afschrikt, trekt anderen aan. Met het begrip,
de waardeering en de gegronde aanmerking dezer laatsten moet de heer Canter
zich dus tevreden stellen. Maar daarin juist schijnt hij niet of moeilijk zich te kunnen
schikken.
Een schrijver is meestal een ingewikkeld wezen. Niet gediend van laffen lof van
wie zijn werk toch niet vatten, daarvan het vooze en valsche maar al te scherp
beseffend, behoeft hij anderzijds de aanmoediging, den steun of de... verblinding
daarvan. Ofschoon met Goethe in theorie en deels ook in de praktijk den bijval der
menigte versmadend, snakt hij toch naar kontakt met diezelfde menigte. Staande
buiten den kring als een banneling, geniet hij van die vereenzaming den zoeten
trots, de kracht der alleenheid. Eenzaamling blijvend, kan hij bij tijden toch verlangen
met de menigte één te zijn. Maar deel der massa, wenscht hij zich zelf te blijven.
Zich zelf is hij immers het naast. Een dubbelleven levend, in zijn geest en in de
Den Gulden Winckel. Jaargang 13