29.07.2013 Views

Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Brahm's ‘Von ewiger Liebe’ uit, en mijn gedachten vergingen in een<br />

vreem<strong>de</strong> weekheid, waar ik geen naam <strong>voor</strong> wist.<br />

Ik zag door een waas fräulein Luise en fräulein Margaretha binnensluipen;<br />

ik zag, dat Vera in het an<strong>de</strong>re raam was geklommen en met haar kin<strong>de</strong>rlijk<br />

dunne beenen schommel<strong>de</strong>; ik hoor<strong>de</strong> het geschuifel van frau<br />

Bürgermeister Schäfer, die op krukken liep, en ontwaar<strong>de</strong>, dicht bij, het<br />

zware parfum van <strong>de</strong>n kleinen Waal, die hier vergeefsche pogingen was<br />

komen doen om <strong>de</strong> Duitsche taal machtig te wor<strong>de</strong>n... Uit <strong>de</strong> gang klonken<br />

<strong>de</strong> bewon<strong>de</strong>ren<strong>de</strong> fluisterstemmen van <strong>de</strong> Kochfräulein, die <strong>de</strong> keuken<br />

waren ontsnapt;... en mijn hart werd zoo wijd en won<strong>de</strong>rlijk, dat ik me<br />

zalig en ellendig voel<strong>de</strong>, en <strong>de</strong> tranen begonnen te stroomen over mijn<br />

afgewend gezicht.<br />

Ze zong ‘Ich liebe dich’ van Grieg; ze zong ‘Und morgen wird die Sonne<br />

wie<strong>de</strong>r scheinen’ van Strausz; ze zong Schubert, Schumann, en een van<br />

<strong>de</strong> Brautlie<strong>de</strong>r van Cornelius; - ik drukte mijn nagels in mijn handpalmen<br />

om het niet uit te jammeren, want ze zong mijn heele jeugd naar boven,<br />

en alles, wat ik aan lief<strong>de</strong> en geluk had gekend, niet op <strong>de</strong> wijze van het<br />

star zich herinneren van gebeur<strong>de</strong> feiten, maar op <strong>de</strong> wijze van het<br />

herleven met han<strong>de</strong>n, die tasten en oogen, die zien; en met <strong>de</strong>n ou<strong>de</strong>n,<br />

vergeten geur om je hoofd, en het ou<strong>de</strong>, benauwend-blije gevoel in je<br />

borst.<br />

Dit was <strong>de</strong> wereld van zaligheid en smart, dit was <strong>de</strong> wereld van het hart,<br />

waaruit ik zoo lang gebannen was geweest, om mijn leven te vullen met<br />

re<strong>de</strong>neering en berekening en overleg. Dit was <strong>de</strong> wereld, waarin alleen<br />

gelééfd kon wor<strong>de</strong>n; waarin alles zuiver was en waar<strong>de</strong>vol, waarin <strong>de</strong><br />

wanhoop zon<strong>de</strong>r bijgedachte, en <strong>de</strong> verslagenheid zon<strong>de</strong>r beklemmen<strong>de</strong><br />

schaamte kon wor<strong>de</strong>n gedragen! En dat rijk was me nu <strong>voor</strong> altijd ontzegd!<br />

Ik had mijn eigen toekomst verspeeld.<br />

J. Dijkstra geeft een schetsje waarin <strong>de</strong> dreigen<strong>de</strong> stilte op het land wordt voelbaar<br />

gemaakt, die dan verbroken wordt door 't in werking zetten van een watermolen.<br />

Edward B. Koster gaat <strong>voor</strong>t on<strong>de</strong>rhou<strong>de</strong>nd te vertellen van ‘Het Leven, het Tooneel<br />

en het Drama ten tij<strong>de</strong> van Shakespeare’, waarbij hij vele interessante citaten geeft<br />

van schrijvers uit dien tijd. Hier is iets over <strong>de</strong> schouwburgen, waarin Shakespeare<br />

zijn stukken moest laten opvoeren.<br />

De bovengalerij had een dak, zoo ook het tooneel, waarvan het<br />

<strong>voor</strong>uitsteken<strong>de</strong> dak <strong>de</strong> ‘shadow’ werd genoemd; <strong>de</strong> ruimte tusschen het<br />

tooneel en <strong>de</strong> omringen<strong>de</strong> galerijen was on<strong>de</strong>r <strong>de</strong>n blooten hemel, en<br />

daar ston<strong>de</strong>n vele toeschouwers, ook wel gron<strong>de</strong>lingen of stinkerds<br />

genoemd: werklui, leerjongens, bedien<strong>de</strong>n, loopjongens, grooms enz.,<br />

on<strong>de</strong>r welke gauwdieven hun slag probeer<strong>de</strong>n te slaan. In <strong>de</strong> particuliere<br />

schouwburgen werd het onbe<strong>de</strong>kte ge<strong>de</strong>elte ‘pit’ genoemd (<strong>de</strong> ‘bak’<br />

zou<strong>de</strong>n we misschien kunnen zeggen met ons slang-woord <strong>voor</strong> parterre)<br />

en was van banken <strong>voor</strong>zien. De vloer van het tooneel was met riet belegd.<br />

Voor het tooneel kon een gordijn op en neer geschoven wor<strong>de</strong>n. Jonge<br />

dandies en <strong>de</strong>rgelijke jeunesse dorée huur<strong>de</strong>n taboeretten op het<br />

tooneel zelf, waar<strong>voor</strong> ze sixpence betaal<strong>de</strong>n. Heel veel eerbied <strong>voor</strong> <strong>de</strong><br />

tooneelspelers en <strong>voor</strong> het publiek had<strong>de</strong>n ze niet, want ze maakten<br />

opmerkingen tegen elkaar en aanmerkingen op <strong>de</strong> acteurs, gooi<strong>de</strong>n met<br />

appelen en sinaasappelen in <strong>de</strong> staanplaats, kraakten noten, rookten<br />

tabak, speel<strong>de</strong>n kaart en flirtten met <strong>de</strong> vrouwen die in <strong>de</strong> naburige loges<br />

zaten. Tenslotte werd <strong>de</strong> taboerettenprijs verdubbeld, maar 't schijnt niet<br />

veel geholpen te hebben......<br />

<strong>Den</strong> <strong>Gul<strong>de</strong>n</strong> <strong>Winckel</strong>. <strong>Jaargang</strong> <strong>13</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!