Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

59
wil door het toonen van de werkingen der bovenaardsche liefde. De fantasie heeft
hier het thema beheerscht en te weinig is het thema zuiver klinkend in het verhaal
tot uiting gekomen. Wel zijn er weer goede onderdeelen in: het zijn van den
ontvluchten gevangene in het huisje in het bosch, steekt de zoo gemiste humor; het
naïef vertrouwen van het kind, het zuiver en snel handelen van den jongen, zijn
meeleven met het ontsnappen en dan zoo'n eindaccoord, het zingen van het kind,
waarin de gevangene ook zijn zielsmuziek herkent, namelijk de behoefte aan
bevrijding, en dan zijn ontwakende liefde om door zijn hulp dezen kleinen jongen
te redden. Hier is het thema levend, hier is een mensch door zuiver meegevoel door
een medemensch begrepen en... bemind. Jammer dat het geheel niet dezen toon
heeft; dat het verhaal als geheel en daardoor ook de strekking te veel vervliegt in
het ijle. We hopen dat deze schrijfster eens een heel dagelijksch iets zal beschrijven,
iets dat wij te dagelijksch vinden, doch voor haar zal zijn het diëet van de stof, waar
Brandes van spreekt. Ook mogen we zelfs deze groote schrijfster wel weer eens
herinneren aan de tucht van den vorm.
P. PETRI.
De Klokken die verklonken, door Victor Rákosi. Uit het Hongaarsch
vertaald door Jenö Sebestijén en J.A. Raabe Jr. (Amersfoort, Valkhoff
en Co.).
Het werk, dat onder bovengenoemden titel door dr. J.H. Gunning J.Hz. bij het
Hollandsche publiek wordt ingeleid, is een hoogst eigenaardig boek.
Naar ons wordt meegedeeld, werd in de XVIIIe eeuw aan de Utrechtsche
Universiteit een beurs gesticht door een zekeren Bernhard, afkomstig uit de Pfaltz,
die in Holland theologie studeerde.
Langen tijd woonde hij daarna in Hongarije, waar hij zich een groot fortuin verwierf
en met een Hongaarsch meisje trouwde. Hij liet geen kinderen na, en verdeelde
zijn vermogen onder verschillende stichtingen, en schonk o.a. aan de Utrechtsche
Hoogeschool een fonds voor beurzen, oorspronkelijk alleen bestemd voor studenten
uit de Pfaltz en uit Hongarije.
Op deze basis heeft de schrijver het eerste deel van zijn verhaal gebouwd, dat
begint met de geschiedenis van drie studenten uit Zevenburgen, die in Utrecht hun
theologische studies komen maken.
De auteur moet wel met zeer fantastischen blik het hem gansch niet verwante
land en volk hebben bekeken om zulk een weinig natuurgetrouw beeld te kunnen
scheppen, dat ons Hollanders een slechts troebele of onjuiste weerkaatsing biedt
van eigen volksaard en gewoonten.
Dr. Gunning moge deze beschouwingen belangwekkend vinden, ik voor mij vond
de fantasie tot onwaarschijnlijkheid gedreven, en was dankbaar, toen de plaats der
handeling naar het vaderland van den schrijver werd verlegd. Wij willen hopen, dat
de heer Rákosi in het tweede gedeelte van zijn boek de werkelijkheid dichter heeft
weten te naderen dan in het eerste, waar wij hem steeds den vreemdeling in
Jeruzalem voelen.
Het verhaal zelf is van den sombersten weemoed. Pal Simándy, de hoofdpersoon,
predikant in het kleine ellendige Garabó, midden in de Hongaarsche sneeuwbergen,
voert een harden strijd tusschen liefde en plicht, en hoewel hij telkens den engen
weg kiest, dien zijn nauwgezet geweten hem aanwijst, is het leven hem in geen
Den Gulden Winckel. Jaargang 13