Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

Was daar ook net in haar het duistere instinct dat zooveel vrouwen voelen:
van trouw te moeten blijven aan hem die haar het eerst tot vrouw had
gemaakt? Had ze niet een kind van hem gehad - al was 't ook gestorven
- vormden zij niet een huisgezin en was dat ooit te verbreken?
Hoe lichtvaardig, ja misdadig was dan haar zelfzucht geweest, die naar
't mooie geluk daar buiten had [gegrepen in wilde begeerte! (II, 147).
Zij schrijft Frank af; ze is te zwak, te wankelmoedig om het geluk te grijpen.... Als
zij later hoort dat hij, in den vreemde, met een ander verloofd is, leeft nog eens 't
verdriet op in jalousie en smartelijke verbazing dat hij dit kon doen. Tot zij Anton's
arm om zich heen voelt, als in troost, en hoort zijn stamelende woorden: ‘We
hebben... elkaar... toch altijd?’
En zijn stem was zoo vol ontroerend verlangen, dat Thea opnieuw de
tranen voelde komen.
Hij zoende haar, eerst zacht, toen met inniger hartstocht.
En voor het eerst na al die jaren, zonk er haar leed in zijn omhelzing weg.
Het is de verdienste van Fenna de Meyier, dat zij dit onderwerp heel zuiver heeft
behandeld, in een klaren, zij het dan ook niet zeer persoonlijken stijl. Deze schrijfster
tracht nergens de grenzen van haar talent te forceeren, wat zeker te prijzen is, maar,
zie ik wel, toch ook weer niet uitsluitend als een positieve eigenschap mag worden
aangemerkt. Dit boek lezende, betrapt men zich af en toe op den wensch, dàt de
schrijfster eens iets dwaas' mocht doen, eens een buiteling mocht wagen buiten de
gave gladheid van haar procédé; een psychologische of visueele bokkensprong,
maar een spròng, een grilligheid, waardoor wij de grilligheid van het leven-zelf
zouden aanvoelen. Wat meer hartstocht zou men deze schrijfster willen toewenschen,
hartstocht voor kleur en geluid, voor de wondere, mysterieuse diepten vooral van
het leven; wat meer aanvoeling met het ‘ondergrondsche’. Als Thea b.v. na haar
liefderoes in haar dagelijksch milieu terug is, dan voelen we niet genoeg dat milieu
op haar inwerken, dan zien we niet blootgelegd, naakt en kaal, de vezels waarmede
Thea aan dat alles vast zit. Het blijft te veel bij een mededeelen door de schrijfster.
Toch, niettegenstaande deze bedenkingen, acht ik ‘Het Geluk van Thea Wencke’
een boek van goeden huize, omdat het geen gemáákt, maar een gegróéid boek is.
De zuiverheid van zijn conceptie smaakt als klaar bronwater op de tong.
En 't is toch eigenlijk onbillijk van bronwater te verlangen dat het wijn zou zijn.
Ik wilde dat ik met een goed geweten ook van Jeanne Reyneke van Stuwe's laatsten
roman kon getuigen: niet gemáákt, maar gegróéid. Ik voor mij kreeg van ‘Gelukkige
Menschen’ een tegenovergestelden indruk. Schijnecht, in elkaar gezet dit alles. O,
ik weet wel, ook in dit boek verloochent zich 't talent van deze schrijfster niet; haar
assimilatie-vermogen is groot en ook nu weer doet ze de hofkringen, waar zij ons
ditmaal binnenleidt, léven. En toch... waarom bekruipt ons soms het zeer oneerbiedig
gevoel dat haar menschen op rolletjes loopen, dat er ijzeren radertjes schuilen onder
de mooie pakjes en japonnen waarmede de schrijfster hare personen tot vervelend
en vermoeiend wordens toe bekleedt? Ja juist: bekleedt. Er is, voor mijn gevoel,
iets wee's in de wijze waarop Jeanne Reyneke in haar laatste romans (zie b.v. ook
‘Bloeiende Oleanders’, dat overigens véel beter is dan dit ‘Gelukkige Menschen’)
meer en meer is gaan coquetteeren met haar kennis van luxe-dames-toiletten, die
zij, op iedere bladzij schier 1) , uitstalt ter bevrediging
1) Hoofdstuk VIII (dl. II) begint: Lois had zich gekleed om uit te gaan in een plooirijken mantel
van heldergrijs fluweel omzoomd door etc. (74).
Het onmiddellijk daarop volgend hoofdstuk vangt aan: In een koortsachtige haast had Alix
zich gekleed, in een robe van oud-blauw brocaat en nacht-blauwe charmeuse. Twee groote
strikken van zwart fluweel waren op de jupe en het corsage aangebracht, terwijl etc. (105).
Den Gulden Winckel. Jaargang 13