Den Gulden Winckel. Jaargang 13 - digitale bibliotheek voor de ...

89
stoere eenvoud en bekrompen kracht heerschten: ‘Het waren kunstenaars en
kunstnijveren, simpele vereerders van kunst en dichterlijke minnenden van de
landelijke eenzaamheid, strevende naar een reiner samenleving volgens vegetarisch
en communistisch beginsel. Dr. Sermans, de anarchistisch idealistische geleerde,
betrok met zijn gezin een villa aan den weg naar Nierode, ruim en luchtig, met roode
pannen. Dor en zonnig lag de tuin nog, omplant met eikenhout. Nader aan den
heidezoom, onder de dennen die de bijl van Boersink's [den herbergier, A.S.]
houthakkers had gespaard, woonde Frits Oldewey in een vierkant huisje, met kleine
vensters onder rieten dak; hij batikte er in zijn atelier, van hout uitgebouwd in den
tuin, kostbare stoffen voor reformkostuums, boekbanden, kamerschermen, teacoseys,
kussens, blouses. Hij leefde, hoewel getrouwd, als een asceet. Aan zijn tuin grensde
het erf der dichteres Lientje de Meeuw; zij woonde er met haar vriendin, de
textielkunstenares Rie Bolkers. De jonge symbolist Nico Beukel arbeidde eenzaam
in zijn kleine hut, dieper de heide in. Maar ver in afzondering, in de richting van
Merum, stak het roode dak van Dr. Sjoerd Lankema, natuurarts, boven het
akkermaalshout uit.
Zij waren allen mannen en vrouwen van veelzijdige ontwikkeling; zij hadden niet,
gelijk Boersink, gelijk de pensionhoudster, een architect laten bouwen; zelf hadden
zij den aannemer hunne plannen voorgelegd, zoodat elk huisje het eigen persoonlijk
karakter droeg van den sierkunstenaar, den geleerde, den schilder, de dichteres.
Doch alle hadden deze woningen gemeen het rustiek-onbezorgde, het luchtige, het
vrij-zijn van elke stijltraditie.
De vreemde schilders, Amerikanen meest, weinige Duitschers, bouwden
hier-en-daar houten ateliers in de boerentuintjes, tusschen de armelijke hoeven van
't Vierd-end. Het waren kubus-vormige gevaarten, met één reusachtig raam op het
noorden. Onbekommerd om uiterlijke harmonie hadden de kunstenaars het laten
optrekken door den dorpstimmerman. Zij waren onverschillig voor bouwkunstige
overwegingen; zij wilden schilderen, zij wilden leven en arbeiden te midden der
schoonheid die zij, er ronddolend om een onderwerp te zoeken, reeds in verf zich
droomden, breed van penseelstreek of uitvoerig nagelijnd of stralend gepointilleerd’.
Hier hebben we de omgeving geheel vóor ons, zooals we die, sedert een dertig
jaar, in een zeker hoekje van ons land kennen; maar hier zijn we ook dadelijk au
courant van de wijze van vertellen van dezen auteur.
Nico van Suchtelen is de eerste geweest, die, in zijn roman ‘Quia absurdum’, den
modernen waanzin van het gezamenlijk streven naar eenzaamheid en harmonie
met de natuur in beeld heeft gebracht. Maar hij deed dit door ons midden in het
leven van die kinderlijke idealisten, van die edel-willende maar, in 't gewone bestaan,
onnoozele utopisten te plaatsen; door een van hen, de hoogst strevende, de
jammerlijkst struikelende, zelf
Den Gulden Winckel. Jaargang 13