mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

Brandwonden komen vaak voor, vooral bij kinderen die tijdens hun slaap of
tijdens het spelen in het vuur terecht komen. Bij brandwonden giet men voortdurend
koud water over de wond en de patiënt blijft liggen in de houding die
hem de minste pijn oplevert. Door deze gebrekkige verzorging komen ernstige
contracturen voor. Een man die eens zijn been verbrandde, strompelde nu op
krukken omdat zijn been door een contractuur van de bil tot de kuit geheel
vergroeid was. Verscheidene mensen vertoonden dergelijke misvormingen op de
rug en onder de oksels. Weinig mensen zijn vrij van littekens ten gevolge van
brandwonden.
Tijdens het werk gebeurt het nogal eens dat iemand met een bijl of kapmes in
zijn voeten of handen slaat. Door het stoten op scherpe bamboe ontstaan ook
vaak diepe snijwonden. Men stelpt het bloed door een soort mos in de wond te
proppen. Vervolgens wikkelt men bladeren om de wond, bijeengehouden door dunne
twijgen of strippen rotan.
Tijdens vechtpartijen is men doorgaans zeer voorzichtig om de anderen geen
verwondingen toe te brengen. Zodra er bloed vloeit dient er genoegdoening gegeven
te worden in de vorm van doeken en andere goederen. Toch is het geen
zeldzaamheid dat mensen tijdens conflicten door het gebruik van speren, pijlen,
bijlen en kapmessen verwondingen oplopen.
Ik heb zeer weinig mensen ontmoet die reeds vanaf hun geboorte gehandicapt
waren. In het dorp Konchayach leeft een jonge man die een hand mist, naar men
zegt doordat "die hand in zijn moeder is achtergebleven". Zijn handicap is betrekkelijk
want hij kan voortreffelijk met wapens en gereedschap omgaan en hij
is maar weinig afhankelijk van de hulp van anderen.
In een tuin in de buurt van Ayawasi leeft een man die vrijwel doofstom is. Behandeling
met heet water en doornen "om de verstopte oren weer open te krijgen"
hebben geen verbetering teweeg gebracht. Hij is ongehuwd en leeft met
zijn oude vader en moeder in de tuin. Hij laat zich zelden in het dorp zien.
In Ayawasi leefde een vrouw die een arm miste. In 1966 werd zij tijdens een
echtelijke twist door haar man uit het huis geduwd. Daarbij liep zij een fractuur
aan haar onderarm op. Toen zij na dagenlange pogingen om de arm met eigen
middelen te genezen tenslotte bij het hospitaal aankwam, bleek de arm reeds
zover afgestorven dat amputatie onvermijdelijk was. In vijf dagen werd zij te
voet naar Teminabuan gedragen, vanwaar zij per boot naar Sorong gebracht werd.
Dit alles tegen de wens van haar man, die van mening was dat zij maar beter
kon sterven. Vanaf haar terugkeer werd hun huwelijk nog problematischer dan
voorheen. Behalve de ene dochter die zij reeds had wilde de vrouw absoluut
geen kind meer van de man. De man voelde zich als popot in meer dan een opzicht
door de situatie belemmerd. Dikwijls dreigde hij een tweede vrouw te
huwen opdat hij over meer tuinen en varkens zou kunnen beschikken en meer kinderen
zou krijgen. Aan een vrouw met een arm had hij niet "genoeg". Toen hij
eind 1971 daadwerkelijk een tweede huwelijk ging organiseren, ontstonden er
heftige conflicten die uiteindelijk resulteerden in de zelfmoord van de gehandicapte
vrouw.
Blindheid, zeker aan één oog, is geen zeldzaamheid. Meestal blijken vonken,
opspringende houtsplinters tijdens het hakken of scherpe takken in het oerwoud
de oorzaak van de blindheid te zijn. In een tuin in de nabijheid van
Ayawasi leeft een vrouw die aan beide ogen blind is. Over de oorzaak wilde
zij zelf niets vertellen. Er waren mensen die beweerden dat haar vroegere
echtgenoot haar met lange doornen in de ogen gestoken had om te voorkomen dat
zij zou zien hoe hij het met een andere vrouw aanlegde. Anderen beweerden dat
zij ooit tijdens de behandeling funit "witte ogen" gekregen had door verbranding.
Zij leeft teruggetrokken in een tuin van verwanten waar zij zeer goed
haar weg weet te vinden. Tijdens mijn verblijf is zij slechts één keer in het
dorp geweest voor een bezoek aan de polikliniek.
Van enkele mensen zei men dat ze mekayr metay fe = geestelijk minderwaardig
101