mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

More documents

Recommendations

Info

L figuur 1 : mey-aanduidingen met Ayawasi als centrum Een informant uit het dorp Jitmau ten zuiden van de Ayamarumeren, die door de Ayawasimensen tot de mey prat gerekend werd, deelde de bewoners van Ayawasi in bij de mey ach. Dat dit bij de mensen van Ayawasi enige wrevel opriep kwam niet alleen omdat zij de mey ach ten noordoosten van hun eigen gebied situeren, maar zeer zeker ook omdat de aanduiding letterlijk vertaald betekent: het gekwaak van kikkers. Een spreker uit het dorp Siti, die volgens de mensen van Ayawasi tot de mey fayuoch gerekend moet worden, deelde de inwoners van Ayawasi in bij de mey chapech. Deze laatste aanduiding achten de mensen van Ayawasi niet juist omdat zij de mey chapech situeren ten westen van hun eigen gebied. De verschuiving van deze twee aanduidingen wordt inzichtelijk wanneer men weet dat fayuoch = de plaats waar de zon ondergaat, west, en chapech = de plaats waar de zon opgaat, oost. In de toepassing van de overige aanduidingen blijken overeenkomstige verschuivingen voor te komen. De woorden mare, prat, pfef en karon zijn weliswaar aan grondgebieden verbonden, maar over de begrenzingen daarvan verschillen de bewoners van wat verder afgelegen streken nogal van mening. Het woord té = laag, stroomafwaarts, zuid en het ligt voor de hand dat de aanduiding mey té een verschuiving vertoond op de noord-zuid as. Het woord asmaun betekent zoiets als: vijanden, mensen die gevaarlijk zijn, maar daarbij denkt men vooral aan mensen waarmee men zelden of nooit in contact geweest is. De mensen van Ayawasi gebruiken deze aanduiding voor de leden van de Mentionbevolking over wier wreedheid gruwelijke verhalen de ronde doen. De mensen uit het Maregebied echter gebruiken deze term ook al voor de verst verwijderde bewoners van het oostelijke Ayfatgebied. Over de aanduiding mey maka ontbreken mij nadere gegevens. In het nog niet zo verre verleden, per streek variërend van ongeveer tien tot veertig jaar, leefden de bewoners van het centrale heuvelland verspreid in hun voedseltuinen die een semi-permanent karakter hadden. De kleine en tamelijk geïsoleerde groepjes kwamen vrijwel enkel in geval van huwelijk of oorlog met elkaar in contact. Het systeem van mey-aanduidingen voorzag in de behoefte om naburige en andere groepen ten opzichte van de eigen gemeenschap te situeren. De noodzaak om een aanduiding voor de eigen groep te hebben stelde zich niet. Met de komst van bestuur, missie en zending die de processen van pacificatie en dorpsvorming en grootscheepse uitbreiding van relaties op gang brachten, 15
ontstond de behoefte aan een stabieler systeem om de eigen herkomst en die van anderen aan te geven. De namen van landstreken en meer nog die van de dorpen bieden daartoe een mogelijkheid. Zo spreekt men momenteel van de ray Mosun = de mensen van het dorp Mosun, ray ro Ayata = de mensen van het dorp Ayata, enzovoorts. De verwarrende mey-aanduidingen worden zelden meer gebruikt. Van bestuurswege wordt er in het centrale heuvelland geen uitgebreide bevolkingsadministratie verzorgd. Net zoals dat onder het Nederlands bestuur het geval was, houdt het Indonesisch bestuur van tijd tot tijd een census. Gezien de moeilijke omstandigheden wat betreft communicatie en de gebrekkige middelen waarover bestuursambtenaren beschikken, mogen we van een dergelijke census geen optimale nauwkeurigheid verwachten. Daarbij komt dat een weliswaar steeds kleiner wordend deel van de bevolking zich nog altijd onttrekt aan het dorpsleven en soms maandenlang in de oerwoudtuinen verblijft. Van deze mensen is het niet altijd duidelijk tot welk dorp zij gerekend moeten worden. Nu de meeste ambtenaren die de census uitvoeren van Irian of zelfs van de eigen bevolkingsgroep afkomstig zijn onttrekken zich, naar men zegt, weinig mensen meer aan het gebeuren. Met enig plezier vertellen wat oudere mensen hoe in vroeger tijden ieder die, om wat voor reden ook, niets van bestuursambtenaren moest hebben, zich bij gelegenheid van de census in het oerwoud verborgen hield. Deze onderduikers werden door hun verwanten en dorpsgenoten eenvoudigweg verzwegen. Met betrekking tot achttien dorpen in het Maregebied en het gehele Ayfatgebied hebben de opeenvolgende missionarissen te Ayawasi, die enkele malen per jaar door deze gebieden tourneren, vanaf 1964 gepoogd een zekere bevolkingsadministratie bij te houden (7). Met enig voorbehoud vanwege de betrekkelijke nauwkeurigheid en volledigheid van de beschikbare gegevens komen we op basis van census van augustus 1968 (8) en de administratie van de missie tot het volgende beeld van de spreiding van de bevolking over het totale gebied: gebied Ayamaru Ayfat (west) Ayfat (oost) Mare Karon totaal aantal inwoners 13428 3508 1624 1175 1500 21235 percent. totaal 63.3 16.5 7.7 5.5 7.0 100.0 aantal dorpen tabel 1: spreiding bevolking in het centrale heuvelland. (9) 33 13 10 10 13 79 gemiddelde per dorp 407 270 162 117 115 Uit deze tabel blijkt dat meer dan de helft van de totale bevolkingsgroep leeft in de relatief grote dorpen in het gebied rondom en ten zuiden van de Ayamarumeren. Tevens valt op dat dieper in het binnenland en op grotere hoogte het aantal mensen en de gemiddelde dorpsgrootte geleidelijk afneemt. Het is daarom ook interessant om deze gegevens in relatie te brengen met de eerder genoemde geografisch onderscheiden gebieden: 16 241
Page 2 and 3: PROMOTOR: PROF. DR. A.A. TROUWBORST
Page 4 and 5: Aan: Charlotte en de mensen van Aya
Page 6 and 7: Het onderwijs Twee culturen 7 Verwa
Page 10 and 11: VERANTWOORDING Deze ethnografie is
Page 12 and 13: I HET AYAFATGEBIED 1 De topografisc
Page 15: Dit geldt niet alleen voor de mense
Page 19 and 20: kingssamenstelling in het totale ge
Page 21 and 22: Aanvankelijk vonden de meeste conta
Page 23 and 24: vragen of hun aanwezigheid gewenst
Page 25 and 26: ied uitbreidt tot de omgeving van d
Page 27 and 28: sie gefinancierd worden, komen snel
Page 29 and 30: II MIDDELEN VAN BESTAAN EN MATERIEL
Page 31 and 32: door in de tuin of in huis, waar zi
Page 33 and 34: Owe ara = de pinangboom waarvan de
Page 35 and 36: slaapmatten en regencapes van te ma
Page 37 and 38: plaats. Een aantal mannen bouwt aan
Page 39 and 40: tussen de takken van een niet al te
Page 41 and 42: melk en suiker. Deze artikelen kope
Page 43 and 44: Ayawasi wel zoveel geld in omloop d
Page 46 and 47: uit. Ik weet dat het meermalen gebe
Page 48 and 49: Het gat, kayach genaamd dekt men af
Page 50 and 51: naam metach jamon. Hij zou vele men
Page 52 and 53: Dieren spelen in het leven van de A
Page 54 and 55: het geweer geïnspireerd is (fig. 9
Page 56 and 57: len konden komen omdat zij zelden o
Page 58 and 59: 58 figuur 13 faroch schenkbakje (sc
Page 60 and 61: dorpsvorming. Meermalen per jaar bo
Page 62 and 63: waaruit men met het kapmes of de bi
Page 64 and 65: figuur 20 amach modern = moderne do
Page 66 and 67:
wen bamboe. Wie in het duister het
Page 68 and 69:
68 figuur 22 pref = mondharpje (sch
Page 70 and 71:
figuur 23 sieraden opgeborgen dat e
Page 72 and 73:
geruild. Het al dan niet dragen van
Page 74 and 75:
einde enkele gele veertjes die door
Page 76 and 77:
Het verzuim onder de houtbewerkers
Page 78 and 79:
III L E V E N E N S T E R V E N 1 O
Page 80 and 81:
in. Wie over weinig vitale energie
Page 82 and 83:
men erop dat kapes zal komen wannee
Page 84 and 85:
evolkingsgroepen leeft echter preci
Page 86 and 87:
Hoewel het Nederlandse bestuur krac
Page 88 and 89:
telden enkele jonge mannen mij eens
Page 90 and 91:
tijd geen zwaar werk doet. Er is ge
Page 92 and 93:
Wanneer men een vervelend gevoel of
Page 94 and 95:
Nauwkeurig spreken de medicijnmanne
Page 96 and 97:
holte waaruit het bloed tevoorschij
Page 98 and 99:
Om de strijd tussen goedwillende en
Page 100 and 101:
Brandwonden komen vaak voor, vooral
Page 102 and 103:
vallen en misverstanden. Voor de me
Page 104 and 105:
lijk overschot door de vrouwen nog
Page 106 and 107:
van het lichaam halen en hun gezich
Page 108 and 109:
Een van de vrouwen was kinderloos e
Page 110 and 111:
maakt. Twee maal hakten zij een boo
Page 112 and 113:
Op basis van mijn eigen waarneminge
Page 114 and 115:
sen op de wijze die men in de kusts
Page 116 and 117:
wijst naar alle spreuken, middelen
Page 118 and 119:
po fit = vernietigende middelen, di
Page 120 and 121:
ken. Er was ook een jonge man die n
Page 122 and 123:
De toegangspaden naar het initiatie
Page 124 and 125:
De sieraden worden afgelegd behalve
Page 126 and 127:
puntige stokken in de aarde. Toen z
Page 128 and 129:
tuigd dat begrippen als netwerk en
Page 131 and 132:
Turot, terwijl zij hun grondgebied
Page 133 and 134:
gaven er de voorkeur aan om in de r
Page 135:
len betreft het mannen voor wie een
Page 138 and 139:
de diverse groepen oplaaiden. Aldus
Page 140:
De clan Fatie telt in Ayawasi 33 le
Page 144 and 145:
gesloten bij een clanfragment waari
Page 146 and 147:
meestal terwijl hij het trapje van
Page 148 and 149:
Afgezien van het primaire motief hu
Page 150 and 151:
enigzins aan aan de gewoonte om de
Page 156 and 157:
De keuze ligt voor de hand en de to
Page 158 and 159:
vraag naar de toegevoegde -t in de
Page 160 and 161:
ij de voorbereiding van een huwelij
Page 162 and 163:
dingen van het verre verleden, ook
Page 164 and 165:
wisselen van het hart. De ruilgoede
Page 166 and 167:
and gedragen, zowel door mannen als
Page 168 and 169:
De goederen mogen ook weer niet té
Page 170 and 171:
voldoende getoond hebben. Een jonge
Page 172 and 173:
jongen en het meisje op dat ana mak
Page 174 and 175:
e transacties dusdanig te beïnvloe
Page 176 and 177:
leiders van de bruidgevers doen het
Page 178 and 179:
l a k i = de zijde van de man. Na a
Page 180 and 181:
tie. Zij wachten af en berekenen hu
Page 182 and 183:
lijk en vanwege het feit dat de man
Page 184 and 185:
Blijkt een huwelijk na verloop van
Page 186 and 187:
den te stellen. Daarnaast hebben zi
Page 188 and 189:
tingen lieten zij ongemoeid. Tijden
Page 190 and 191:
8 Stagnatie in de ruil. Hoewel iede
Page 192 and 193:
nietigende werking wordt toegeschre
Page 194 and 195:
Dergelijke feesten worden, naar men
Page 196 and 197:
10 Transacties, macht en sociale or
Page 198 and 199:
Met een mengsel van vrees en bewond
Page 200 and 201:
ten voorkomen dat de overledenen in
Page 202 and 203:
po tekíf = deskundige op het gebie
Page 204 and 205:
heeft immers niet alleen met zijn e
Page 206 and 207:
worden grote paniek veroorzaken. Oo
Page 208 and 209:
van de bevolking getwijfeld mag wor
Page 213 and 214:
BIJLAGE III Besluitenlijst van de v
Page 215 and 216:
14 Barang siapa menarik kembali kep
Page 217 and 218:
SUMMARY This ethnographic study is
Page 219 and 220:
ICHTISAR Studi etnografi ini berdas
Page 221 and 222:
GERAADPLEEGDE LITERATUUR Adatrechtb
Page 223 and 224:
Goffman, Erving 1955 On Face Work:
Page 225 and 226:
Murdock, G.P. 1949 Social Structure
Page 227 and 228:
Zegwaard, G.A. 1959 Headhunting Pra
show all

mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?