mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

meestal terwijl hij het trapje van zijn huis afdaalt. Staande spreekt hij de
aanwezigen toe. Langzamerhand voegen zich meer mannen, en soms ook op wat afstand
enkele vrouwen, bij het hurkende gezelschap. Behalve wanneer zij voor
enige dagen buiten het dorp verblijven, zijn de drie overige dorpshoofden van
Ayawasi altijd bij de vergadering aanwezig. Zij zitten net als alle anderen
gehurkt. Soms, wanneer zij zich opwinden, staan zij op en spreken de aanwezige
toe. De onderwijzers volgen soms op wat afstand de vergadering. De paters
en zusters zijn nooit aanwezig. Om ongeveer half acht verlaten meestal de
werkers van de missie de vergadering. Het gesprek gaat niettemin gewoon door.
De besproken onderwerpen hebben vrijwel altijd betrekking op de dorpssamenleving
in haar geheel. Regelingen, activiteiten, conflicten en feesten die
slechts enkele clanfragmenten aangaan worden op andere tijdstippen elders en
onder leiding van het betrokken dorpshoofd besproken. Die besprekingen dragen
een nog informeler karakter dan de dorpsvergadering.
Indien de r a j a namens het bestuur mededelingen doet, bijvoorbeeld betreffende
census, verkiezingen, dorpsreorganisatie, bijeenkomsten van alle dorpshoofden,
maatregelen inzake ceremoniële ruil, verbod van initiatie, trekt
hij bij voorkeur een uniformshirt aan. In andere gevallen draagt hij slechts
een broek. Brieven van het bestuur laat hij door een van de oudere schoolkinderen
voorlezen, soms door een onderwijzer. Na het voorlezen praat hij door
tot iemand hem in de rede valt. Vanaf dat moment ontstaat meestal een diskussie,
plenair maar ook dikwijls in kleine groepjes. Soms verheft iemand zijn
stem, kennelijk met de bedoeling om ieder aan te spreken. De r a j a neemt
in deze fase van de diskussie een afwachtende houding aan. Na verloop van
tijd zeggen de dorpshoofden en invloedrijke mannen hun mening en het is uiteindelijk
de r a j a die, alles gehoord hebbende, een besluit of afspraak
formuleert.
Bij onderwerpen die direct het dorpsleven betreffen zoals de schade door loslopende
varkens veroorzaakt, onaanvaardbare sexuele relaties waarbij onderwijzers
betrokken zijn, de levering van bouwmateriaal voor de nieuwe school,
de voorbereiding van feesten, het schoonhouden van het dorp, is de diskussie
veel levendiger dan wanneer het om bestuurlijke maatregelen gaat. Daarop
reageerde menigeen nogal sceptisch in de zin van: het bestuur kan alleen maar
brieven schrijven, voor de rest zien we er niets van.
Mensen uit andere dorpen beweerden dat er in Ayawasi veel meer vergaderd
wordt dan elders. De meesten van hen weten dat aan de ambities van de r a j a
van Ayawasi.
Opmerkelijk is hoe gemakkelijk de inwoners van Ayawasi telkens weer naar de
vergaderingen gaan, en ook hoe gemakkelijk zij allerlei afspraken weer direct
naast zich neerleggen. Het is alsof zij de behoefte aan vergaderen van de
r a j a doorzien en het spel meespelen. In ceremoniële ruilzaken is de
r a j a zonder twijfel een van de machtigste mannen van het dorp en uit overwegingen
van eigenbelang is men hem terwille. Omdat het de r a j a meer om
het 'vertoon' dan om de inhoud van de afspraken gaat, kwetst niemand hem door
de afspraken weer snel te vergeten. Tegen de achtergrond van het hoofdstuk
over ceremoniële ruil en traditionele machtsverhoudingen zal deze tweeslachtige
houding begrijpelijker worden.
6 De missiepost.
Midden in het dorp Ayawasi bevindt zich de missiepost (kaart 5). In velerlei
opzichten fungeren de gebouwen van de missie als trefpunten, niet alleen voor
de bewoners van Ayawasi maar ook voor de mensen uit de wijde omgeving. Van de
vroege morgen tot in de late avond hangen er tientallen mensen rond, wachtend
tot zij met het een of ander geholpen worden, hopend dat zij iets zullen krijgen
of gewoon maar kijkend en kletsend. Er zijn geen grenzen of afzettingen
en de enige privacy die de paters en zusters verlangen is in hun eigen woon-
148