mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

De toegangspaden naar het initiatiehuis zijn met taboetekens afgezet. Niemand
zal het ook wagen om het huis te naderen "want de mannen zijn vervuld van een
dodelijke kracht, ze zijn verzengend heet". Zelfs in tijden van oorlog en
wraakacties ontzag men wederzijds de initiatiehuizen en de mensen die daarin
verbleven.
Elke dag wordt er in de dorpen waaruit een of meer jongens geïnitieerd worden
voedsel verzameld en op een vaste plaats in het oerwoud neergelegd. Schreeuwend
geeft men te kennen dat het voedsel opgehaald kan worden.
De buit die de jongens tijdens hun jachtoefeningen verzamelen mogen zij zelf
niet opeten. Wel de oudere medicijnmannen die het initiatie lelden.
Tegen de tijd dat de initiatie beëindigd zal worden beginnen de verwanten in
het dorp een volledig nieuwe uitrusting voor de jongens te maken. De moeders
en zusters en andere vrouwelijke verwanten maken een nieuwe slaapmat, versierd
met rode en blauwe draadfiguren. Er worden nieuwe schoudertasjes gevlochten,
eveneens met kleurige patronen. Men maakt nieuwe kralenbanden en
van zeer fijne vezels worden been- en armbandjes gevlochten. Het schijnt dat
de uittocht uit het initiatiehuis meestal wat vertraagd wordt vanwege het
feit dat de verwanten de uitrusting nog niet gereed hebben.
In januari 1971 heb ik in het dorp Konchayach de uittocht uit het initiatiehuis
meegemaakt. Terwijl de medicijnmannen onder een afdak vlak bij het dorp
de jonge mannen gereed maakten voor hun intocht in het dorp gingen veel
dorpsbewoners en gasten naar de rivier om zich te baden. Vrijwel iedereen
droeg een nieuwe schaambedekking en veel sieraden. Midden in het dorp werd
een dansvloer taro gebouwd. Een half uur voor de intocht kwamen twee medicijnmannen
uit het oerwoud met een rood mengsel in een blad. Iedereen kreeg
een beetje van het spul op de borst gesmeerd ter bescherming van de verzengende
hitte die van de ray tena = geïnitieerden en de ray u on charia = oudere
medicijnmannen, zou uitgaan. Iedereen moest ook vermijden om de ray tena in
de ogen te zien want dat zou absoluut dodelijk zijn.
Grote opwinding maakte zich van kinderen en volwassenen meester toen de dansende
groep medicijnmannen en neophyten onder het uitstoten van strak ritmische
klanken het dorp binnenkwam. De buitenste gelederen werden gevormd
door de reeds eerder geïnitieerde medicijnmannen. De meesten van hen droegen
een zwarte of donkerblauwe schaambedekking, sommigen gebruikten rode textiel
alhoewel dat niet geheel volgens de gewoonte scheen te zijn. Om het voorhoofd
en kruislings over de borst droegen zij kralenbanden, sommige helemaal wit,
anderen zeer kleurrijk. Tussen het voorhoofdsbandje waren opzij bussels paradijsvogelveren
gestoken. Om de hals droegen de meesten een kralenbandje waaraan
een min of meer ronde slagtand van een varken of een grote krokodillentand
hing. In de buitenste hand, links of rechts al naargelang hun positie
ten opzichte van de in het midden dansende neophyten, hielden de medicijnmannen
rechtop en op schouderhoogte het kapmes. Midden tussen hun oudere collega's
dansten een tiental jonge mannen die zojuist geïnitieerd waren. Hun
kleding en sieraden waren rood en kleurrijk en alle voorwerpen waren duidelijk
nieuw. Om het voorhoofd droegen zij een band van kleine stukjes bamboe waarin
rode en blauwe kakatoeveren gestoken waren. Over de schouder hing een nieuwe
draagtas waarin een rijk versierde slaapmat. Zij dansten met neergeslagen ogen
en het hoofd voorover.
Toen het gezelschap in het midden van het dorp aangekomen was draaiden de leiders
zich om en beduidden de groep dat zij weer terug moesten dansen naar de
grens van dorp en oerwoud. Dit herhaalde zich nog twee maal. Intussen had een
man een tam varken aan een van de hoekpalen van de dansvloer taro gebonden en
met een stok probeerde hij het dier dood te knuppelen. Toen dit niet snel genoeg
lukte en de dansende groep al weer naderbij kwam, stak hij het varken met
zijn kapmes in de hals. Een voor een stapten de oude en nieuwe medicijnmannen
op het varken alvorens de dansvloer te betreden. Toen eenmaal alle mannen op
123