mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

ten zuiden van de Ayamarumeren. Hun voorouders zouden langs de oostzijde van
de meren noordwaarts getrokken zijn.
De bovengenoemde drie mensen zijn leden van de subclan Tenau-choway die hun
tuin hebben op het grondgebied van de clan Fanataf waartoe de moeder van het
gezinshoofd behoort.
Een vijftal gezinnen van de subclan Tenau-amoketa noemt zichzelf bij voorkeur
Tenau-kosufunia, een toevoeging die ontleend is aan het heuvelland ten zuiden
van Ayawasi waar zij hun tuinen hebben. De wens om zich te onderscheiden komt
voort uit ongenoegen over het dominerende optreden van de sterke mannen van
Tenau-amoketa, met name de r a j a Martin Waysafo Tenau.
De 36 leden van de clan Jumete die allen in Ayawasi-laag wonen hebben hun
gronden ten noorden van het dorp. Zij noemen zichzelf Jumete atí ter onderscheiding
van de subclans Jumete-jum in de omgeving van het dorp Siti en Jumame
en Jum-pres, belde laatsten in het gebied ten zuiden van de Ayamarumeren.
De Jumete's van Ayawasi weten dat hun voorouders nog niet lang geleden vanuit
de omgeving van Siti oostwaarts trokken. Merkwaardig is dat ook zij beweren
dat hun meest oorspronkelijke gronden liggen in het gebied Choway ten zuiden
van de meren.
De clan Air, die geen subclans kent, is met 27 leden een van de kleinste
groepen in Ayawasi. Zij hebben hun tuinen in het gebied Fan ten noorden van
de gronden van de Jumete's. Een aantal gezinnen die naar men zegt eigenlijk
tot de clan Air behoren, rekenen zich tot de nog noordelijker levende clan
Baru. Als verklaring daarvoor zeggen zij bij een grote clan te willen horen
en ook dat zij voorzien dat de clan Air zal uitsterven. Gevraagd naar de voordelen
van het behoren tot een grote clan verklaarde elke informant direct dat
het in een grote clan veel gemakkelijker is om aan ceremoniële ruilgoederen
te komen.
De clan Turot neemt ondanks het feit dat zij met niet minder dan 66 leden
vertegenwoordigd is een aparte positie in. De leden van de voorgaande drie
clans nemen de positie in van ray tapam - mensen van de grond. Zij beschouwen
de Turot's als ray ro rit = mensen die van elders komen. De Turot's onderscheiden
drie subclans Turot-sachmana, waartoe het merendeel van de leden
in Ayawasi behoort, met hun gronden ten noordwesten van het dorp aan de overzijde
van de rivier Aytat, vervolgens Turot-frasak in de omgeving van het
dorp Konchayach en tenslotte Turot-faytesiar in het gebied tussen de dorpen
Man en Yarat. Van deze laatste twee subclans zijn ook enkele leden in Ayawasi
woonachtig. Deze drie subclans beschouwen zich als afstammelingen van Turotatá,
een groep van reeds lang overleden voorouders, alhoewel niemand de verwantschap
kan traceren.
Veruit de meeste leden van de vier genoemde clans voorzover in Ayawasi vertegenwoordigd,
wonen in Ayawasi-laag. De volgende vier clanfragmenten wonen
in Ayawasi-hoog, behoudens enkele gezinnen en individuen die in Ayawasi-laag
hun intrek genomen hebben.
De leden van de clan Kosecho, met 41 leden in Ayawasi, beschouwen zichzelf als
de meest oorspronkelijke bewoners van het gebied rondom het huidige dorp. Men
onderscheidt twee subclans Kosecho-aysana met hun gronden ten zuiden van Ayawasi,
en Kosecho-chayut met hun gronden ten noordoosten van het dorp.
De clan Fanataf telt in Ayawasi 28 leden. Behalve deze groep is er nog een
kleine uitstervende tak in het gebied ten noorden van Ayawasi en in de dorpen
Kostuas en Kostuwer wonen nog enkele gezinnen. De Fanataf's zijn zich bewust
van het gevaar dat hun clan dreigt uit te sterven. Hun tuinen liggen halverwege
Ayawasi - Kostuas in een gebied dat zij eveneens Fan - ataf = plaats met
ijzerhoutbomen, noemen.
141