mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

Dieren spelen in het leven van de Ayfatmensen een grote rol, maar dierlijk
voedsel neemt een veel minder belangrijke plaats in in het menu dan de plantaardige
voedingsmiddelen. Behalve vlees eet men zo nu en dan eieren, rauw of
gekookt, en vis.
De visvangst.
Eetbare dieren uit het water worden met het woord sa aangeduid. Het betreft
allereerst vele soorten vis en verder krabben en schelpdieren die veel zeldzamer
zijn. Ondanks het feit dat het gebied rondom Ayawasi rijk is aan rivieren
en stroompjes is het visbestand zeker niet groot. Volgens de bevolking
komt er in zuidelijker streken, vooral in de omgeving van de meren, veel meer
vis voor.
Er geldt geen uitdrukkelijk verbod om in rivieren op het gebied van een andere
clan te vissen. Net als dat bij de jacht het geval is, beperkt men zich
bij het vissen voornamelijk tot het eigen clangebied. In tijden van voedselschaarste
willen enkele mensen wel eens een grote hoeveelheid vis tegelijk
vangen door gif in het water te brengen. Voor een dergelijke operatie is
echter de uitdrukkelijke toestemming van de ray tapam = de mensen van de
grond, vereist. Daarbij gaat het niet alleen om toestemming van de mensen op
wier grondgebied de grote vangst zal plaatsvinden, maar ook van de mensen
wier gebied benedenstrooms ligt. Men kent verscheidene methoden van visvangst.
Een daarvan wordt uitsluitend door mannen toegepast.
De eenvoudigste manier van vissen geschiedt met een lange stengel, liefst van
de palm kirau omdat die stengels buigzaam zijn, een nylonsnoer en een vishaakje.
Deze laatste artikelen koopt of ruilt men in de missiewinkel. Het
zijn vooral vrouwen en kinderen die op deze wijze vanaf de oever of vanaf een
steen of omgevallen boom in de rivier vissen op kleinere riviervis zoals
sekíach en sati. Als aas worden jonge sprinkhanen gebruikt nadat zij ontdaan
zijn van poten en vleugels.
De tweede methode past men toe op plaatsen waar het rivierwater een smalle
doorgang passeert. Dat kan zijn bij een omgevallen boom, tussen enkele rotsblokken
of bij barrières die de vissers zelf met behulp van takken, stenen
en bladeren opgeworpen hebben. In de nauwe doorgang wordt een conisch gevormde
fuik (fig. 7) = watá, sif, sef of kor, geplaatst. Door de sterke stroming
wordt de vis in de fuik gedreven en een terugtocht is vanwege de vorm van de
fuik vrijwel onmogelijk.
52
figuur 7 fuik ( zijaanzicht en vooraanzicht; schaal 1:18)