mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

De sieraden worden afgelegd behalve de gevlochten been- en armbandjes en het
haar wordt afgeschoren tot het normale kapsel. Vanaf dat moment nemen de
nieuwe medicijnmannen weer geheel deel aan het dagelijkse maatschappelijk
leven.
Deze initiatie is een overwegend mannelijke aangelegenheid. Vroeger is er
ook een dergelijke initiatie voor medicijnvrouwen geweest fenía mikièr genaamd.
Het woord kièr betekent zowel navelstreng als de rode bussel gevlochten
koordjes die de vrouwen om de heupen dragen. In Ayawasi leven nog enkele
oude vrouwen die deze initiatie nog meegemaakt hebben. Overigens heb ik geen
aanwijzingen dat men ook dit gebruik weer in ere zou willen herstellen.
De macht van de medicijnman.
Zodra de mensen ervaren dat hun mogelijkheden tekort schieten bij het afweren
van een dreigend onheil of in het bereiken van een bepaald doel doen zij
een beroep op de medicijnman.
Naast dit vertrouwen bestaat er zeer zeker ook een vrees voor de medicijnman
omdat hij zijn macht ook binnen het kader van zijn eigen belangen kan aanwenden.
Bovendien valt uit diverse situaties en verhalen op te maken dat leder zich
bewust is van het feit dat de ingewijden omgaan met krachten waar ook zij
slechts ten dele invloed op kunnen uitoefenen.
Over het algemeen stelt men zijn vertrouwen allereerst in de medicijnmannen
van de eigen verwantengroep. Bij bepaalde ziektegevallen nam men echter zijn
toevlucht tot een of enkele medicijnmannen die de faam hadden ten aanzien van
die ziekte over een bijzondere macht te beschikken.
In een geval dat hieronder nog uitvoeriger vermeld zal worden, namen de medicijnmannen
van Ayawasi zelfs hun toevlucht tot zeer deskundig geachte medicijnmannen
uit de Maréstreek, niettegenstaande het feit dat men doorgaans
met de bevolking van die streek op nogal gespannen voet leeft.
Bij de behandeling van gezondheid, ziekte en dood kwamen reeds de meeste aspecten
van de macht van de medicijnmannen aan de orde. Ik volsta er mee om
ze nog eenmaal kort te vermelden
het bieden van bescherming tegen velerlei onheil door de vervaardiging en
leverantie van po tekíf = spreuken, middelen en handelingen die naderend
onheil kunnen afweren.
de vervaardiging en leverantie van po fit = spreuken, middelen en handelingen
die aan anderen gericht schade kunnen berokkenen en zelfs de dood
kunnen bewerkstelligen.
het belezen van allerhande mengsels die tot genezing van zieken moeten
lelden.
het opvangen en interpreteren van de natuurlijke gelulden en gebeurtenissen
als zijnde de taal en de signalen waarmee de voorouders hun wensen en
grieven bekend maken.
het terughalen van de schaduwgeest van een zieke of bewusteloze uit de wereld
van de voorouders waarheen die geest door een kwaadwillende vooroudergeest
ontvoerd is.
het onderkennen en bestrijden van de werking van een kapes fane = varkensgeest
die bezit neemt van het lichaam van een vrouw en van daaruit dood
en verderf zaait.
het raadplegen van de voorouders = ray mo po mawe om in zeer moeilijke gevallen
van ziekte en dood, vooral wanneer er aan kapes fane gedacht wordt,
tot de juiste maatregelen te kunnen beslissen.
Een aspect, het verjagen van gevaarlijke vooroudergeesten en het terugdringen
van de dodelijke kracht musyuoch in het water, kan nog nader toegelicht worden.
125