mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

e transacties dusdanig te beïnvloeden dat hij toch aan de gevraagde doeken
kan komen. Een vuistregel schijnt te zijn dat men zijn plannen inzake de ruil
niet bekend maakt en daarom weigert hij. Degene die vraagt begrijpt zijn situatie
en komt daarom telkens weer terug met zijn verzoek.
Door de vele en tijdrovende contacten die nodig zijn om de collecties bijeen
te krijgen, duurt het vele maanden en soms zelfs enkele jaren voor de grote
transactie tussen beide coalities plaatsvindt. Tot die tijd houden bruidgevers
en bruidnemers de relatie levend door zo nu en dan po sepach = contactgiften
uit te wisselen. Meestal betreft het voedsel, goederen uit de missiewinkel
en een of enkele doeken. In de meeste gevallen gaven de bruidnemers
meer en frequenter dan de bruidgevers.
Zodra de voorbereidingen goed op gang gekomen zijn en aan beide zijden een
flink aantal verwanten hun medewerking hebben toegezegd, komen de onderhandelaars
bijeen om te overleggen over de nadere kennismaking van de huwelijkscandidaten.
Het zijn nu niet meer uitsluitend de naaste verwanten van de jongen
en het meisje die onderhandelen. Meestal zijn er enkele ray popot = mensen
die een sleutelpositie innemen in de ruilzaken, en een paar andere betrokkenen
bij.
Voor het gesprek begint, overhandigen de bruidnemers een kleine collectie
doeken, hooguit tien stuks, en nog wat minder belangrijke doeken aan de bruidgevers.
Deze transactie noemt men po ke ray = de doeken voor het 'naar de mensen
gaan'. De nadere kennismaking waartoe men besluit houdt namelijk in dat
het meisje voor enige tijd met de bruidnemers meegaat. In het huis van haar
aanstaande schoonouders, of indien dat niet mogelijk of gewenst is, in het
huis van een naaste verwant van hen, neemt zij haar intrek. Behalve dat de
schoonfamilie haar nader leert kennen en kan beoordelen, draagt deze periode
onmiskenbaar het karakter van een proefhuwelijk. De jongen en het meisje trekken
dagelijks met elkaar op, gaan samen naar de tuin of op jacht en zij hebben,
zonder dat daar iemand bezwaar tegen maakt, sexueel verkeer. Het komt
voor dat het meisje tijdens deze periode, die ongeveer een half jaar duurt,
in verwachting raakt.
Er zijn mij drie gevallen bekend waarin het voorgenomen huwelijk in deze vergevorderde
fase van voorbereiding alsnog afgelast werd. In het eerste geval
kwamen de verwanten van de jongen tijdens de nadere kennismaking tot de conclusie
dat het meisje toch niet de juiste keuze was. De jongen zelf kon moeilijk
tot een besluit komen. In twee andere gevallen zagen de candidaten zelf
van een huwelijk af.
In dergelijke gevallen moeten alle reeds overgedragen ruilgoederen weer gerestitueerd
worden. Doordat de onderhandelaars die doeken alweer in eigen
kring in omloop gebracht hebben, dient de hele keten van ruilrelaties weer in
beweging gebracht te worden. De bereidwilligheid om de doeken terug te geven,
die toch al niet groot is, wordt in deze omstandigheden bepaald niet groter.
Tot het moment dat van beide zijden de laatste doek is teruggegeven, mag voor
de betrokken jonge mensen geen nieuw huwelijk voorbereid worden. Aldus waren
voor een jongen en een meisje in Ayawasi reeds drie jaar de kansen op een huwelijk
geblokkeerd.
Gedurende de kennismakingsperiode completeren bruidgevers en bruidnemers hun
collecties. Dan vindt er een bijeenkomst plaats waar men elkaar de collecties
ter beoordeling toont. Deze ontmoeting duidt men aan met ray mekìes po = zij
overleggen over doeken. Vroeger geschiedde dit overleg of deze onderhandeling
op de grens tussen de grondgebieden van de betrokken clans of subclans. Die
grensplaatsen, atuoch seka on = plaats waar men volgens traditie ruilt, worden
nu alleen nog maar gebruikt wanneer de betrokken clans betrekkelijk weinig
relaties tot elkaar hebben. In veruit de meeste gevallen vindt deze ontmoeting
plaats in het dorp of in de tuin van de bruidnemers.
Op de bodem of op de vloer van het huis worden bananen- en palmbladeren uit-
176