mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

figuur 20 amach modern = moderne dorpswoning
vertrek. Zij zijn duidelijk geïnspireerd op de bouwstijl van de huizen van de
missiepost.
Men plaatst eerst acht korte en dikke boomstammen van ongeveer vijftig centimeter
in de grond. Daarop wordt met pen-en-gatverbinding een geraamte van
vloer, wanden en dak gebouwd. De wanden worden gedicht door de gedeeltes van
de nerf van de sagopalmbladeren, die door hun halve-maan-vormige doorsnede
goed in elkaar passen, dicht aaneen tussen de balkjes van het geraamte te passen.
Deze woningen, waarvan er in Ayawasi zes stonden, komen in andere dorpen
van het Ayfatgebied zelden voor. Het betreft uitsluitend de woningen van bestuursfunctionarissen,
onderwijzers en soms ook dorpshoofden.
In tegenstelling tot alle eerder genoemde huizen telt dit laatste type drie
of vier vertrekken. Aan de voorzijde heeft men door een gedeelte van de wand
open te laten een veranda die een kwart van het hulsoppervlak beslaat. Het
tweede kwart wordt in beslag genomen door een klein vertrek waarin een ara
reres of ara mechasíen = platform van wand tot wand op 80 centimeter hoogte,
dat aan een zestal mensen slaapruimte biedt. De overige helft van het huis bestaat
soms uit één vertrek met in het midden een vuurplaat. Bij een drietal
van deze huizen in Ayawasi telde ik vier vertrekken. Achter deze huizen stond
een woning op paaltjes van het type amach worá met een vuurplaat in het midden.
Meermalen bleek mij dat de meeste inwoners van die huizen het liefste
bij het vuur en niet in een van de vertrekken van het moderne huis sliepen.
De moderne dorpshulzen worden gebouwd door de jonge mannen die als timmerman
of houtbewerker bij de missie in dienst zijn. Als zij al niet zelf enig gereedschap
hebben aangeschaft, kunnen zij gemakkelijk het gereedschap van de
missie lenen. Sommigen van hen begonnen tijdens mijn verblijf met het vervaardigen
van deuren, vensterluiken, kistjes, bankjes, bedden en tafels. Tegen betaling
in geld of goederen leverden zij op bestelling. Hun afnemers waren
voornamelijk de dorpshoofden en onderwijzers. De meeste dorpsbewoners konden
64