mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

den eerst en vooral de doeken bedoeld.
Een gelegenheid waarbij veel doekenzaken besproken en geregeld worden is poku
amach = het feest van de nieuwe huizen.
Het is gebruikelijk dat de eigenaar van een nieuwe woning na verloop van enige
tijd een bijeenkomst organiseert van allen die hem op enigerlei wijze bij
de bouw van zijn huis geholpen hebben. De eigenaar zorgt voor voldoende voedsel
en palmwijn en na het eten en drinken deelt hij doeken, textiel aan de
strekkende meter, geld en goederen uit de missiewinkel uit.
Wanneer de popot van een bepaald dorp of een groep het gewenst achten om de
doekencirculatle weer eens wat nieuwe impulsen te geven, bepalen zij dat het
feest van de nieuwe huizen gezamelijk gevierd zal worden.
Mensen die reeds maandenlang in hun nieuwe huis wonen worden alsnog bij de
organisatie betrokken. Sommigen vinden in de aankondiging van het feest een
aanleiding om hun huis te vernieuwen. Anderen volstaan met het herstellen
van wanden, dak en vloer. Weer anderen doen niets aan hun huis, maar nemen
wel deel aan het feest.
Tegen de tijd dat de gasten zullen komen, brengen de dorpsbewoners of de leden
van de organiserende groep, vlees, vis en tuingewassen bijeen. Van de gasten
wordt verwacht dat zij palmwijn en zo mogelijk ook voedsel uit de missiewinkel
meebrengen.
Tijdens het feest van de nieuwe huizen dat ik in het dorp Kostuas meemaakte,
werden geen grote doekencollectles overgedragen. Wel werden er veel onderhandelingen
gevoerd en er werden veel afspraken gemaakt die tal van transacties
zouden bespoedigen. Na het eten en het zakelijk gedeelte hurkten de mannen in
de regenachtige nacht om de vuurtjes voor de huizen en zij dronken zich laveloos.
De vrouwen zorgden voor de kleine kinderen terwijl de jongelui op een
open plek midden in het dorp dansten. Later in de nacht dronken enkele vrouwen
mee en gaandeweg ontstond er een luidruchtige en gespannen sfeer. Tegen
zonsopgang waren er alom schermutselingen. De rust keerde even weer toen de
missionaris in het dorpsschooltje de mis opdroeg in aanwezigheid van de schoolkinderen
en de onderwijzer. Na de eredienst laaiden de gevechten weer op.
Tegen tien uur in de morgen lagen de meeste feestgangers te slapen.
In verband met het reeds eerder vermeldde geval van doodslag stonden de mensen
van het dorp Pon voor de noodzaak om op zeer korte termijn een grote hoeveelheid
doeken en andere goederen bijeen te brengen.
De verantwoordelijke popot besloten daarom een bijeenkomst genaamd korat te
organiseren. Ter voorbereiding van die bijeenkomst ging ieder zijn verwanten
in de wijde omgeving af om ze uit te nodigen. Tegen de tijd van het feest
zorgden de gastheren voor vlees, vooral van varken en koeskoes, en tuingewassen
en palmwijn. Van de gasten werd verwacht dat zij vooral doeken en palmwijn
mee zouden brengen.
Toen de gasten in de namiddag in het dorp aankwamen overhandigden zij alle
doeken en hun palmwijn aan de organiserende ray popot. Na een nacht van eten,
drinken, onderhandelen en dansen begonnen de popot in de ochtendschemering op
de veranda voor hun huis gezeten een grootscheepse en vooral luidruchtige distributie
van doeken.
Bij elke doek werd vermeld wie de gever en wie de ontvanger was. Hoewel de
popot de woordvoerders waren moesten zij telkens vanuit het publiek geholpen
worden omdat zij niet van alle transacties op de hoogte waren.
Men vertelde mij dat de popot lang niet alle doeken in omloop brachten. De
doeken die zij voor de afwikkeling van de doodslagaffaire nodig hadden hielden
zij achter.
Het feit dat op enig moment veel doeken tegelijk in circulatie gebracht worden
maakte het ook voor andere dorpsbewoners mogelijk om de doeken te verkrijgen
die zij aan de afwikkeling van de affaire moesten bijdragen.
195