mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

figuur 17 amach wora = woning in de tuin
voor de vuurplaat vier stokken = aser die bovenaan aan de dakconstructie gebonden
worden en onder ongeveer 50 centimeter onder de vloer uitsteken. Op
100 tot 120 centimeter boven de vloer maakt men een platform tussen deze vier
paaltjes. Op dit platform bewaart men later brandhout en materiaal dat in de
rook van het vuur gedroogd of gelooid moet worden. Reeds vóór de aanvang van
de bouw heeft men bladeren van sagopalmen, of bij gebrek daaraan van andere
palmsoorten, verzameld om afi - dakbedekking te maken. Daartoe worden de palmbladeren
bij de nerf dubbelgevouwen. Op enkele centimeters afstand van de nerf
wordt een smalle strook gespleten bamboe door de dubbelliggende bladeren gevlochten.
Met een mes of een scherpe bamboe steekt men eerst een opening in de
bladeren om de bamboestrook gemakkelijk te kunnen vlechten. Terwijl enkele mannen
het huis bouwen, werkt meestal een man gehurkt op de grond naast het huis
aan de dakbedekking. De bladeren die voor bevestiging gereed zijn, legt hij
aan weerszijde van het huis netjes op een stapeltje.
Met behulp van korte rechte stokken wordt in het midden van de vloer een verzonken
bak gemaakt waarin men een bodem legt van pastei die gemengd is uit
witte aarde, as en water. Zodra deze massa, die ook tegen de opstaande wanden
van de verzonken bak gesmeerd wordt, droog is, strooit men een laagje van ongeveer
20 centimeter wit zand in de bak. De vuurplaat - chat kan nu gevuld
worden met brandhout.
Zodra men de dakbedekking bevestigd heeft, worden op de dwarsliggers van de
vloer matten gelegd van gespleten bamboe. Hier en daar bindt men de matten
aan de vloerdeeltjes.
De zijwanden van het huis worden zo goed mogelijk gedicht met ara achri marach
= stukken gedroogde en gelooide boombast. Men kent een aantal bomen waarvan de
bast geschikt is om als wandbedekking gebruikt te worden. Die bomen zijn chaís,
futu, farit en ongetwijfeld nog wel meer. Het losscheuren van de boombast -
tepot marach wordt door de mannen als volgt gedaan met een kapmes maakt men
op een afstand van 100 tot 150 centimeter twee horizontale inkepingen in de
bast van een geschikte boor. Vervolgens maakt men een verticale inkeping van-
61