mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

te hinderlijke begroeiing weg. Zelden, en dan nog slechts op uitdrukkelijk bevel
van het bestuur, is er sprake van enig systematisch onderhoud.
Bij de tot stand koming van de looproute speelt de gesteldheid van het terrein
een beslissende rol. Men zoekt de gemakkelijkste weg, maar dat neemt niet weg
dat de paden soms over hoge heuvels en bergketens, langs steile en glibberige
hellingen en door dalen waar de modder tot kniehoogte reikt voeren.
Hier en daar dient de rivierbedding als looproute. Op een paar plaatsen in het
oostelijk Ayfatgebied en in het Karongebergte passeren de routes loodrechte
hellingen. Men behelpt zich daar met hangladders van rotan en bamboe.
Het netwerk van paden in de directe omgeving van het dorp wordt grotendeels
bepaald door de ligging van geschikte tuingronden. Voor het oversteken van
rivieren zoekt men een doorwaadbare plaats. Soms reikt het water bij een dergelijke
oversteek tot borsthoogte en wanneer het een snelstromende rivier betreft,
bijvoorbeeld na een periode van hevige regenval, zijn de risico's groot.
Het gebeurt nogal eens dat een rivier vanwege plotselinge stijging van het
peil en versnelling van de stroom gedurende een etmaal of nog langer niet overgestoken
kan worden. Waar mogelijk kapt men op een van de oevers een boom op
dusdanige wijze dat hij als een brug over de rivier valt. Op enkele plaatsen
bevinden zich bruggen van rotan en bamboe die opgehangen zijn aan enkele stevige
bomen aan weerszijde van de rivier. Het noodzakelijke onderhoud van deze
bruggen vormt een probleem. Zodra er weer eens een ongeluk gebeurd is laaien
de twistgesprekken over schuld en verantwoordelijkheid weer voor enkele dagen
op. Pogingen van bestuursambtenaren om tot een geregeld onderhoud aan te zetten
bleven tot nu toe zonder enige uitwerking. Ondanks het feit dat lopen vanwege
de geschetste omstandigheden voor iedereen een vermoeiende en tijdrovende
activiteit is, is er toch alom een bedrijvig verkeer. Dagelijks is er een
gaan en komen tussen de dorpen en de voedseltuinen en tussen de naburige dorpen.
De afstand tussen naburige dorpen varieert van ongeveer een tot tien kilometer.
In geval van langere tochten, van enkele dagen tot enkele weken, kan
per dag ongeveer 25 kilometer worden afgelegd. Dat komt dan neer op ongeveer
zeven tot acht uur lopen.
Uit mededelingen van de bevolking blijkt dat de pacificatie en de dorpsvorming
geleid hebben tot een intensiever onderling contact. Vroeger beperkte het verkeer
zich tot de eigen familiegronden en slechts bij zeer bijzondere gelegenheden
als wraaktochten, dodenfeesten, huwelijkssluiting en initiaties betrad
men eikaars grondgebied. Plaatsen die gezien werden als raakvlakken tussen
twee grondgebieden speelden in die tijd een veel grotere rol dan nu. De angst
om het grondgebied van anderen te betreden is nu over het algemeen wel verdwenen.
Een belangrijke factor bij de verruiming van de vertrouwensrelaties was de gewoonte
van tournerende bestuursambtenaren, artsen, missionarissen en zendelingen
om altijd 'dragers' of begeleiders op hun tochten mee te nemen. Deze meest
jonge mannen konden op deze wijze contacten leggen die voorheen ondenkbaar geweest
zouden zijn.
Tenslotte was het ook de beginnende handel (bijvoorbeeld de harsexpedities
vanuit het binnenland naar de zuidkust bij Teminabuan) die de mensen tot ver
buiten hun eigen familiegronden bracht.
Er waren mensen die beweerden dat de bevolking zelf besloten had om de traditionele
wederzijdse wraakacties te staken en om hun bewering te staven wezen
zij op het feit dat nu er vrijwel geen vreemdelingen meer in het binnenland
vertoeven de bevolking toch niet terugvalt in de oude gebruiken. Ondanks de
stelligheid van hun bewering blijft het voor mij, gezien de sterke onderhandelingssfeer
en de machtsverhoudingen die zo kenmerkend zijn voor hun cultuur,
toch een open vraag wat er gebeurd zou zijn indien ook de laatste bestuursambtenaren
en missionarissen zich uit het gebied hadden teruggetrokken. Bovendien
bleek zo nu en dan de vrees voor een nieuwe militaire bezetting onmiskenbaar
tot matiging van emoties en conflicten te leiden.
19