mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

waar moge zijn, feit is dat de jongeren kleren dragen die zij maar zelden
goed wassen. Huidirritaties, wellicht nog versterkt door de minder goede kwaliteit
van de zeep, komen vooral voor op plaatsen die met kleding in aanraking
komen. Daarnaast echter kan het ook nauwe lichamelijke contact tijdens de
slaap bijdragen tot de grote verbreiding van deze aandoening. Oudere mensen,
die geen kleren dragen, zelden baden en een gelooide huid hebben, vertonen in
veel mindere mate deze aandoening.
Pasgeboren kinderen zijn al heel gauw geïnfecteerd. Tijdens mijn verblijf was
er een periode waarin de vrouwen van Ayawasi van mening waren dat de babies
deze ziekte in het hospitaal opliepen en om die reden wensten een aantal van
hen niet meer in het hospitaal te bevallen. Toen bleek dat ook hun babies na
verloop van tijd chawoch vertoonden, achtte men het duidelijk dat de oorzaak
niet in het hospitaal gezocht moest worden.
Enkele informanten beweerden dat deze ziekte vóór de periode van de dorpsvorming
niet voorkwam. De vreemdelingen zouden de kwaal vanuit het zuiden tot in
het hele binnenland gebracht hebben.
Hoewel men in het hospitaal te Ayawasi een afdoende middel kende, was het vanwege
gebrek aan geld en personeel niet mogelijk om op grote schaal de ziekte
te bestrijden.
Tasu chawoch = mijn ogen jeuken. Het betreft een ontsteking aan de ogen waarbij
het wit bloeddoorlopen wordt. De ogen tranen en jeuken hinderlijk en door
het wrijven raken de oogleden snel geïrriteerd. Opvallend is dat deze aandoening
vooral voorkomt bij mensen die enige weken in hun sago-areaal doorgebracht
hebben.
Serau mekayr of serau kat = een droge, pijnlijke keel. Wanneer men spreekt van
serau titit dan betreft het een keelontsteking die het slikken ernstig bemoeilijkt.
Chayír is een huidziekte die ook wel met de term k a s k a d o wordt aangeduid.
Op willekeurige plaatsen van de huid ontstaan plekken die bedekt zijn
met witte, soms kringvormig geplaatste schilfers. Vanwege deze witte kleur
noemt men deze ziekte ook wel po mpoch = het is wit. Indien deze aandoening
niet tijdig bestreden wordt, is na verloop van enkele maanden vrijwel het gehele
lichaam aangetast. De haren vallen uit en het lichaam stinkt zuur. In
Ayawasi komt deze huidziekte niet veel voor, maar volgens berichten zou in
het oostelijk Ayfatgebied een groot gedeelte van de bevolking deze witte plekken
vertonen.
In een poging om deze ziekte te bestrijden, smeren de medicijnmannen of de patienten
zelf de huid in met het sap van de vruchten van de boom ara wapim.
Daarna moet contact met water geruime tijd vermeden worden. Op de duur zouden
de schilfers droog worden en afvallen. Men vertelt dat de Indonesische
militairen een andere methode kenden: zij vermengden petroleum met moes van
bepaalde bladeren en smeerden dit mengsel op de huid. Na enkele dagen verdwenen
de schilfers.
Saus is een zeer gevaarlijke, kennelijk epidemies voorkomende ziekte die gepaard
gaat met hoge koorts, hevige diarree, uitdroging en sterke vermagering.
Degenen die het sterkst getroffen worden sterven binnen twee weken.
Verschillende mensen vertelden dat deze ziekte te maken heeft met muizen en
ratten. Zodra een mens eet van een vrucht of voedsel waaraan een muis of rat
geknaagd heeft, dan bestaat de kans dat die ziekte weer uitbreekt. Vandaar
dat men er streng op toeziet dat niemand van aangevreten voedsel eet. Overigens
zou deze ziekte de laatste jaren niet meer voorgekomen zijn.
Wafir is een van de ernstigste ziektes die men kent. De slachtoffers krijgen
over hun hele lichaam knobbelgezwellen en misvormingen aan handen, voeten en
gezicht. Indien uit de gezwellen geen etter komt maar "zoiets als varkensvet",
dan staat het vast voor zijn omgeving dat de patiënt aan wafir lijdt. Hij wordt
direct afgezonderd in een oerwoudtuin met een eigen huisje.
94