mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

terug naar haar eigen verwanten, dan dienen de huwelijkscollecties gedeeltelijk
gerestitueerd te worden. Ook in dit geval wordt er over de positie van
de kinderen onderhandeld. Of zij haar kinderen mee mag nemen hangt af van de
hoeveelheid doeken die haar verwanten daarvoor willen leveren. Het is geen
zeldzaamheid dat een weduwe een van haar kinderen in de kring van haar overleden
man moet achterlaten.
In geval van doodslag moeten de naaste verwanten van de schuldige zo snel mogelijk
hun kain p u s a k a overdragen aan de verwanten van het slachtoffer
indien zij niet de kans willen lopen om bij wijze van wraak overvallen
te worden.
De verwanten van het slachtoffer eisen snelle en volledige genoegdoening voor
het verlies en dat wil zeggen minstens ' twintig doeken" en een of twee volwassen
varkens. Hoewel het getal der doeken afhankelijk is van de waarde van de
totale collectie, is het getal twintig eerder een minimum dan een maximum. Van
een geval weet ik dat het aantal doeken zeker 48 bedroeg.
Omdat de verwanten van de schuldige niet op korte termijn een grote collectie
kunnen of willen overdragen, dient de overdracht van de kain pusaka
als een voorlopige regeling die het karakter draagt van een garantie.
Onder vrouwen komt zelfmoord betrekkelijk veel voor. In gevallen waarin vrouwen
dreigen om het giftige sap van de wortel fo te drinken, en ook uit verhalen
over mislukte pogingen tot zelfmoord, blijkt dat hun besluit meestal te
maken heeft met de afhandeling van huwelijkstransacties.
Men vertelde mij over gevallen waarin een ongehuwde vrouw zelfmoord pleegde
op het moment dat haar verwanten, tegen haar uitdrukkelijke wil in, voor haar
een huwelijk aan het regelen waren. Op het eerste gezicht lijkt hun daad een
vlucht, maar uit de verhalen kreeg ik sterk de indruk dat hun daad ook gezien
kan worden als een uiting van uiterste woede, bedoeld om de onderhandeling
definitief te verstoren.
Kr was ook sprake van gevallen, en een daarvan maakte ik tijdens mijn verblijf
in Ayawasi mee, waarin vrouwen zelfmoord plegen omdat zij niet kunnen aanvaarden
dat hun echtgenoot een tweede vrouw gaat huwen. Kort na mijn vertrek vernam
ik dat de tweede vrouw van een man uit Ayawasi zelfmoord gepleegd had.
Van haar weet ik dat zij niet kon verdragen dat zij door zijn eerste vrouw
niet geaccepteerd werd.
In deze gevallen kan de zelfmoord ook nog de bedoeling hebben om de echtgenoot
en zijn naaste verwanten in grote moeilijkheden te brengen. Haar eigen
verwanten zullen hem immers volledig aansprakelijk stellen voor haar dood en
hij, geholpen door zijn verwanten, zal de collectie rura geheel moeten restitueren.
Dat kan de voorbereiding van zijn tweede huwelijk ernstig belemmeren.
In het geval van een vrouw die tijdens mijn verblijf zelfmoord pleegde, speelde
het feit dat zij kinderloos bleef een grote rol. In haar huwelijk bestonden
reeds lang ernstige spanningen. Haar man maakte haar verwijten over het
feit dat zij niet zwanger werd en telkens dreigde hij een tweede vrouw te zullen
nemen. De geringste fout van een van beiden was direct aanleiding tot heftige
scheldpartijen en handgemeen. De vrouw had al meermalen gedreigd om het
gif te drinken.
Nadat zij zich uiteindelijk het leven benomen had, ontstond er paniek in het
dorp, vooral onder de verwanten van haar man. Iedereen verwachtte een snelle
wraakactie van de verwanten van de vrouw uit het dorp Komurkek. Met achterlating
van het stoffelijk overschot vluchtte iedereen het oerwoud in. Voor
het vertrek bracht men nog wel snel draagtassen met doeken en persoonlijke
bezittingen naar de missiepost. Uit vrees voor kidnapping werd zelfs een jongen
van ongeveer acht jaar voor enige dagen aan de missiepost toevertrouwd.
In de loop van de eerste dag kwamen er inderdaad mensen uit Komurkek en zij
plunderden huizen en tuinen van de verwanten van de echtgenoot. Andere bezit-
189