mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

sen op de wijze die men in de kuststreken en van de Indonesische militairen
geleerd had.
Jongeren vertelden mij dat zij het touwspel niet meer nodig hebben om aan een
huwelijkspartner te komen. Een jongen merkte op dat vooral meisjes, die geen
jongen kunnen vinden, zo graag het touwspel spelen. Hij liet zich liever door
hen geen huwelijk opdringen. Een ander zei dat "toen de mensen nog in het
oerwoud ronddwaalden het touwspel de enige mogelijkheid was om vreemde meisjes
te ontmoeten".
Vroeger was het tijdens het touwspel gebruikelijk dat de jongen kleine geschenkjes
deed aan het meisje van zijn voorkeur. Als het meisje vele malen
zijn attentie aanvaardde, betekende dit dat de voorkeur wederzijds was. Hoewel
de meisjes nu beweren dat zij van de jongens dergelijke geschenkjes verwachten,
laat men dit achterwege om geen verplichtende relaties te scheppen.
Het ziet er naar uit dat het touwspel door de veranderingen in de sociale organisatie
haar functie van 'huwelijksmarkt' meer en meer verliest. Als vermaak
speelt men het nog.
De zesde ceremonie wordt ray maku yuyèn = de mensen wisselen vlees uit, genoemd.
Het tijdstip waarop deze nachtelijke bijeenkomst gehouden wordt, is afhankelijk
van het tempo waarin de betrokken ray popot de doekencirculatie wensen
te stimuleren. Soms vindt deze ceremonie reeds na een of twee maanden
plaats, maar uit het geval te Ayawasi blijkt dat er ook jaren gewacht kan
worden. De ceremonie kan betrekking hebben op meer dan een sterfgeval.
Allen die vanwege ceremoniële ruilzaken bij het sterfgeval betrokken zijn,
komen bijeen om aan de betrokken ray popot in ruil voor ceremoniële doeken
vlees van koeskoes, slang, casuaris, leguaan, boomkangoeroe of wild varken
aan te bieden. Deze uitwisseling dient om de doekencirculatie te stimuleren.
Het aantal uitgewisselde doeken is niet groot in vergelijking met de grote
hoeveelheden die, naar men zegt, tijdens de zevende ceremonie verzameld en
gedistribueerd zullen worden. Om welke aantallen het in beide gevallen gaat
is mij niet bekend.
Bij deze ceremonie te Ayawasi betrof het ruilzaken in verband met twee sterfgevallen.
Terwijl de naast betrokkenen jaagden op het genoemde wild, werd de
bijeenkomst verschillende malen uitgesteld omdat de popot of een van hen de
tijd nog niet rijp achtten. De jachtbuit werd geroosterd en ter conservering
boven het vuur gehangen. Vanwege het herhaalde uitstel zagen sommige gezinnen
zich genoodzaakt het vlees zelf op te eten. Op de duur wekte dit irritatie en
de druk op de popot om haast te maken werd steeds sterker.
Op de vooravond van het feest droegen mannen lange bamboes met palmwijn het
dorp binnen. Ongeveer twee uur na zonsondergang werden midden in Ayawasi-laag
twee vuren aangelegd. Rondom de vuren schaarden zich de verwanten en betrokkenen
bij de twee sterfgevallen. In draagtassen werd het geroosterde vlees
aangedragen. Rondom de betrokkenen stonden vele toeschouwers.
Bij elk vuur probeerde een popot het gepraat en geschreeuw van alle aanwezigen
te overtreffen wanneer hij een stuk vlees in de hoogte hield en uitriep
van wie en naar wie het overgedragen werd. Soms werd er na protest een stuk
vlees toegevoegd. Een enkele maal werd er ook een ceremoniële doek op dezelfde
wijze getoond en overgedragen.
Een van de omstanders vertelde mij dat lang niet alle doeken nu al overgedragen
werden. Sommigen zouden binnenkort een doek brengen aan degenen van wie
zij vlees aangenomen hadden.
Na een uur ontstond er een korte maar heftige vechtpartij tussen leden van
twee betrokken clans over een ruilkwestie uit het verre verleden. Met brandend
hout, bijlen en speren ging men elkaar te lijf, overigens zonder iemand
te verwonden. Het wapengekletter was duidelijk bedoeld als intimidatie, maar
veel van de omstanders trokken zich haastig in hun woningen terug. Toen na
een kwartier de rust weergekeerd was, zette men de uitwisseling voort. Nader-
115