mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

de vloer aangekomen waren veranderde het ritme van zang en dans. Na tien minuten
verliet de hele groep weer de dansvloer en vertrok naar het afdak in
het oerwoud net buiten het dorp.
Tijdens dit hele gebeuren bleven de dorpsbevolking en de gasten eerbiedig op
een afstand toezien. Sommige vrouwen huilden, naar zij later zeiden, vanwege
het weerzien van hun zoon. Voor middernacht gingen nog tweemaal enkele mensen
langs de huizen om voedsel voor de medicijnmannen op te halen. Kinderen dansten
intussen op de dansvloer. In alle huizen werd druk gepraat en gegeten.
Behalve het reeds gedoodde varken werden er nog drie varkens geslacht en in
stukken verdeeld.
Tegen middernacht klonk wederom het ritmische gezang en gestamp van de medicijnmannen
en in het licht van de volle maan dansten het gezelschap met blinkende
kapmessen en dansende veren weer naar de dansvloer. Nog altijd hielden
de neophyten midden in de groep de ogen neergeslagen. Gedurende twee uur dansten
zij tesamen met de medicijnmannen op de dansvloer. Daarna werden zij weer
teruggeleid naar het verblijf buiten het dorp. De oudere medicijnmannen keerden
terug en dansten tesamen met de dorpsbevolking en de gasten tot zonsopgang.
Daarop keerden de medicijnmannen eveneens terug naar hun eigen verblijf
en de meeste mensen legden zich ter ruste in hun eigen huis of dat van hun
verwanten.
's Morgens om tien uur klonk van twee zijden van het dorp het ritmische geluid
van de naderende medicijnmannen. Van de ene zijde kwamen de mannen van
het dorp Konchayach, van de andere zijde de mannen van het dorp Yarat die
bij dezelfde initiatie betrokken geweest waren. Dansende vrouwen met klepperende
bamboestokken gingen de mannen tegemoet en achteruit dansend begeleidden
zij de medicijnmannen tot midden in het dorp. Daar vermengden zich de
twee groepen tot een kleurrijke hossende massa.
Naderhand werd mij verteld dat de vrouwen met hun vuurtangen voor de mannen
uitdansten alsof "zij hete taro uit het vuur haalden". De mannen waren immers
vervuld van een verzengende hitte of kracht. De eerste twee keer durfden de
vrouwen de mannen niet te naderen omdat hun nabijheid zeer gevaarlijk was.
Nu zij al twee maal in het dorp geweest waren golden de medicijnmannen reeds
als voldoende 'afgekoeld'.
Nadat de hele groep en een aantal dorpsbewoners, zowel vrouwen als mannen,
op de dansvloer gedanst hadden kregen allen de gelegenheid om de nieuw geïnitleerden
te aanschouwen. Mij werd speciaal de gelegenheid geboden om foto's
te maken. Nog altijd echter stonden de jongens met neergeslagen ogen en gebogen
hoofd en ook in de nabijheid van hun naaste verwanten keken zij niet
op en zij wisselden geen woord. Zij maakten een ingekeerde en verdoofde indruk.
Na enkele uren werden zij weer naar hun eigen verblijf terug gebracht.
De oudere medicijnmannen vertelden mij dat de jongen vanaf de volgende dag
elke keer wat langer in het dorp zouden mogen blijven. Voorlopig was het hen
niet toegestaan tesamen met vrouwen in één vertrek te slapen. Dat zou nog
een maand duren. Gaandeweg zouden zij weer moeten wennen aan het gewone voedsel,
behalve die soorten vlees, vis en planten die voor hen taboe geworden
waren. Die taboe's bleken voor elke jongen verschillend te zijn. Later vertelde
mij een van de jongens dat hij in de eerste dagen na zijn terugkomst
in het dorp kleine stukjes normaal voedsel mocht proeven. Indien hij ziek
zou worden zou ook dat voedsel voor hem alsnog taboe verklaard worden.
Gedurende de eerste maand na de uittocht uit het initiatiehuis dragen de neophyten
dagelijks hun sieraden en hun kunstig gevlochten kapsel blijft behouden.
In principe moeten ook de oudere medicijnmannen en de overige bevolking hun
sieraden blijven dragen, maar in feite kwam daar niet veel van terecht. Oudere
mensen beweerden dat dit vroeger wel gebeurde.
Na 28 dagen, bij de volgende volle maan, volgt nog een feestelijke bijeenkomst
van bescheidener omvang ana kamus = het losmaken van de haren, genoemd.
124