mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

De derde methode maakt gebruik van de grillige bodemstructuur. Vele van de
ontelbaar vele grotten en holtes in het kalksteenplateau staan onderaards
in verbinding met rivieren. Zodoende komt in sommige van die grotten vis
voor. In je allergrootste grotten, die een doorsnede van 15 tot 20 meter kunnen
hebben, bouwt men op ongeveer 50 cm boven het wateroppervlak een horizontaal
raamwerk van boomstammen (fig. 8). De stammen worden tussen de wanden
geklemd en waar mogelijk ondersteund door verticaal geplaatste vorkvormige
takken. Een dergelijk raamwerk ligt soms drie tot vier meter onder de rand
van de grot. De waterstand in deze mato aya = watergrotten, varieert met de
stand van het rivierwater en tijdens overstromingen na hevige regenval staan
de raamwerken soms meer dan twee meter onder water.
Bij voorkeur in het duister van de nacht, maar soms ook wel overdag, daalt
de visser in de grot af. Gehurkt op het raamwerk, met in de ene hand een
brandende fakkel en in de andere hand een schepnet = mokur of mokar, wacht
men tot de vissen naar de oppervlakte komen. Men beweert dat vissen op het
licht van de fakkel afkomen. In plaats van fakkels gebruikt men tegenwoordig
ook wel zaklantaarns. Het is zaak om het lichtschijnsel voortdurend te laten
bewegen opdat, zoals men zegt, de vissen dronken zullen worden.
figuur 8 mato aya = visgrot (doorsnede en bovenaanzicht >
Dat men deze wijze van vissen alleen op de eigen clangrond toepast heeft niet
alleen te maken met vertrouwdheid met de omgeving. Deze grotten en de dieren
die daarin voorkomen worden nauw geassocieerd met de vooroudergeesten en de
'andere wereld' van mysterieuze krachten. De vissers zijn altijd min of meer
bevreesd dat zij door deze krachten naar de diepte getrokken zullen worden.
Vandaar dat zij zeker niet op het grondgebied van een andere clan op deze
wijze willen vissen. Feit is dat er in 1967 en 1969 twee mannen tijdens het
vissen spoorloos in dergelijke visgrotten verdwenen zijn. In het laatste geval
heeft een moedige jonge man vele malen gedoken om de vermiste uit het
water te halen, maar het lichaam bleek onvindbaar.
De vierde vismethode, die alleen door mannen toegepast wordt, vereist een
zeer groot uithoudingsvermogen. Met een harpoenvormig wapen dat duidelijk op
53