mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

jongen en het meisje op dat ana maket makun = de onderhandelaars naar traditie
afspraken maken.
Tijdens deze gesprekken worden de collecties niet uitputtend geregeld. In latere
onderhandelingen kunnen de eisen en wensen aangevuld, veranderd of gematigd
worden.
Tot in dit stadium zijn het de allernaaste verwanten van de huwelijkscandidaten
die de onderhandelingen voeren. Voor de ouders en oudere broers en zusters
en voor de jongen en het meisje zelf breekt nu een periode aan waarin zij moeten
zorgen dat de afgesproken collecties bijeengebracht worden. Het is in deze
periode dat de functie van het netwerk duidelijk wordt.
Wanneer ik informeerde waar iemand was, kreeg ik heel vaak te horen ayt yamo
yo po = hij is vertrokken om doeken te verzamelen. Men maakt soms dagenlange
tochten naar verwanten en vrienden om hen te vragen of zij deel willen nemen
aan de huwelijkscollectie.
In principe, zo zegt men, kan aan iedereen om medewerking gevraagd worden. In
feite benadert men de verwanten in het eigen dorp, vrienden die niet direct
verwant zijn, verwanten in andere dorpen met wie men een goede relatie onderhoudt.
Verwanten en vrienden die hun medewerking toezeggen vormen wat ik zou
willen noemen een coalitie daartoe uitgenodigd door de initiatiefnemers uit
de groep naaste verwanten van de huwelijkscandidaat investeren een aantal mensen
hun doeken en energie, niet zonder eigen ruilbelangen, in de voorberei
ding van het huwelijk i.c. het bijeenbrengen van de huwelijkscollectie. Ter
voorbereiding van elk huwelijk vormen zich aldus op netwerkbasis twee coalities,
die van de jongen en die van het meisje. Anders gezegd de coalitie van
bruidgevers en de coalitie van bruidnemers.
Het erbij betrekken van verwanten en vrienden, het verzamelen van de doeken,
de vele verre tochten die daarvoor nodig zijn, en vooral het vragen, opnieuw
vragen, zeuren en aanhouden tot iemand uiteindelijk meewerkt, vormen fysiek
en psychisch een zware belasting. Niet voor niets spreekt men van tamo
techoch po = ik put mij uit om aan doeken te komen. Techoch = ik hijg, ik
ben doodop. Wie op ruilgoederen uit is wacht een gunstig moment af om zijn
verwanten te benaderen. Zodra hij dat moment gekomen acht stelt hij zonder
omwegen de vraag of er doeken zijn. In het gesprek dat daarop, soms heel
moeizaam, op gang komt gebruikt men min of meer standaardformuleringen. In
dergelijke gesprekken die ik hoorde en ook in de informatie die ik over andere
gesprekken kreeg, kwamen telkens vrijwel gelijke zinnen voor.
De aangesproken verwant gaat zelden direct op de vraag in. Hij praat over tal
van andere zaken, ook al komt de initiatiefnemer meermalen met zijn vraag terug.
Naar men zegt denkt de aangesprokene intussen na over het huwelijk, over
de vraag of hij deel wil nemen aan de voorbereiding en over de doeken die hij
eventueel ter beschikking kan stellen. Het gesprek verloopt ongeveer als
volgt
po aru nesé amach nesé fe = doeken (lett. de dingen die vliegen) - bewaar
je die in huis of niet.
po aru mefé = er zijn geen doeken.
tao po mesiar aru ne tuo = - broer (class.) er zijn doeken zat, geef ze
aan mij.
po marak = de doeken zijn weg.
tsokoch tepèt ray po ro = ik wil trouwen, heb je doeken in huis of
nesé amach fe nesé fe niet.
namo nawe nano nau mo po = ga weg en zeg tegen je broers en zusters dat
aru me po nama ze doeken moeten geven en kom dan maar eens
terug.
po mesiar aru ne tuo = je hebt doeken zat, geef ze aan mij.
174