mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

het geweer geïnspireerd is (fig. 9) duikt de visser herhaalde malen onder water,
soms minutenlang. De harpoen noemt men fan tay ara of s e n a p a n g
i k a n = visgeweer. Voor de vervaardiging wordt hardhout van de soorten
ataf, semi, kuf of mam gebruikt.
figuur 9 fan tay ara = harpoen (schaal 1:7.5>
Men snijdt de vorm van een geweer uit het hout en voor de loop gebruikt men
een ijzer pijpje of een bamboe. Met touw of rotan bindt men de loop aan het
hout. Van een grote spijker of een stukje betonijzer, geruild, gekocht of gebietst
in de missiewinkel of aan de kust, buigt men een haan die zonder ophanging
door een nauw en bochtig gat in het hout gestoken wordt. Van stevig
ijzerdraad maakt men een pijl door een uiteinde puntig te slijpen op een steen
en door met behulp van een bijl, kapmes en steen in de laatste tien centimeter
voor de punt weerhaken aan te brengen. Om de pijl in het geweer te spannen
gebruikt men ongeveer één centimeter breed elastiek, geknipt uit de binnenband
van een auto. Zowel de pijl als de haan van het geweer worden door
dat ene elastiek zodanig gespannen dat het geweer alleen afgaat zodra de visser
aan de haan trekt. Met het gespannen geweer in de hand duikt de visser in
het koude rivierwater. Om onder water te kunnen zien gebruikt men een zogenaamde
kaca molo = duikbril. Een eigen woord voor dit voorwerp hoorde
ik nooit. Uit twee ronde stukjes hardhout snijdt men ringen die precies in
de eigen oogholtes passen. Door middel van hars plakt men in de gaten kleine
stukjes glas. Met een touwtje worden de twee brilleglazen aan elkaar bevestigd.
Met elastiek of door middel van twee touwtjes die op het achterhoofd samengebonden
worden zorgt men dat de brilleglazen precies de oogholtes afdekken (fig.
10).
figuur 10 houten duikbril (doorsnede en vooraanzicht)
De vissen die op deze wijze geschoten worden zijn hooguit 30 cm. lang. Het betreft
fiam, kapan, karèn en kamí. In droge tijden bij lage waterstand en een
zwakke stroom kan een visser in enkele uren tijd een tiental van deze vissen
54