mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

leiders van de bruidgevers doen hetzelfde voor de collectie rura = van de
bruidgevers aan de bruidnemers. Daarop worden de collecties overgedragen en
in de draagtassen gestopt. Vervolgens wordt er gegeten en gedronken en deze
keer vormen de jonggehuwden het middelpunt.
Terwijl de namen van de collecties bij het begin van de huwelijksvoorbereiding
associaties oproepen met vruchtbaarheid en groei, vinden we nu associaties met
vogels en met nestelen. Fato = het nest, en rura = van de mens die vliegt. Uit
tal van opmerkingen blijkt dat men doeken vergelijkt met vogels die van de ene
boom naar de andere vliegen en zo door het oerwoud bewegen. Een man legde mij
uit dat ik zijn 'mensen' moest zien als een boom met veel takken: uit alle takken
vliegen de doeken als vogels naar de takken van de omringende bomen. Tevens
een goede typering van de relatie tussen netwerk en ceremoniële ruil. Dezelfde
man gaf kort en kernachtig het princiep achter alle transacties:
amu po po pe fenya mamo mepé = wij handelen in doeken en geven vrouwen
ku rana die kinderen van anderen gaan voortbrengen
en verzorgen.
amu po po po fe fenya ray mechu = als wij niet in doeken handelen blijven
say ku rana mepé ku e say hun vrouwen waar ze zijn en de kinderen
van anderen blijven hun eigen kinderen
voortbrengen en verzorgen.
Het is duidelijk: zonder transacties geen uitwisseling van vrouwen en uit de
laatste zin valt af te leiden dat men het niet juist acht dat vrouwen in hun
eigen groep blijven. Op mijn vraag naar het waarom van deze regel kwam geen
informant verder dan te wijzen op watum = de traditie der voorouders.
De officiële huwelijkstransactie mag dan het einde zijn van intensieve onderhandelingen
en in zekere zin ook van de beide coalities, maar dat wil niet
zeggen dat bruidgevers en bruidnemers eens en voorgoed met elkaar 'afgerekend'
hebben. Zolang het huwelijk in stand blijft zullen er op basis van de huwelijkstransactie
nog tal van transacties tussen bruidgevers en bruidnemers
plaatsvinden. Dat zal zijn bij de geboorte van een kind, soms al bij de zwangerschap,
of wanneer zich complicaties voordoen zoals kinderloosheid, ziekte,
ernstige conflicten, suicide, doodslag of wanneer de man een tweede vrouw
huwt.
De overdracht van de huwelijkscollecties heeft de betekenis van een bevestiging
van de relatie, niet alleen tussen de twee gehuwden maar vooral ook tussen
de bruidgevers en bruidnemers als groepen. Nakoming van wederzijdse verplichtingen
kan afgedwongen worden door delen of het totaal van de huwelijkscollecties
terug te eisen.
Voor de echtgenoot en zijn verwanten is het van groot belang dat zijn vrouw
gezond, sterk en vruchtbaar is, veel kinderen voortbrengt en goed verzorgt.
Blijkt na verloop van tijd dat zij niet in staat is om kinderen, varkens en
tuin goed te verzorgen, dan doen de bruidnemers daarover hun beklag en zij
eisen een gedeelte van hun collectie fato terug.
De verwanten van de echtgenote hebben er belang bij dat zij gezond blijft en
kinderen voortbrengt, dat haar huis een gastvrij huis is en dat zij een goede
schakel vormt tussen al degenen die bij de huwelijkstransactie betrokken waren.
Wanneer er in het huwelijk op enigerlei wijze iets mis gaat, zullen de
bruidgevers verwijten maken aan de echtgenoot en de zijnen over nalatigheden
betreffende opvang, verzorging, behuizing en dergelijke. In die gevallen eisen
de bruidgevers meestal een aanvulling op de huwelijkscollectie fato. Overigens
bleek uit tal van klachten en conflicten dat de bruidgevers nogal eens 'oneigenlijk'
gebruik maken van deze mogelijkheden. De minste of geringste gebeurtenis
is voor sommigen aanleiding om opgeschroefde verwijten te maken en
aanvullende transacties te eisen. Wanneer de bruidnemers klachten hebben over
178