mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

voorzover dat nodig is, de geboorte aan te kondigen. Op hun medewerking doet
hij een beroep met de woorden
ne fan ke ku rotuo = geef een doek en een naam aan mijn
kind.
Het woord fan betekent zowel 'naam' als 'gift bij gelegenheid van de naamgeving'
.
In ander verband komt het woord fan voor in de betekenis van 'plaats'.
Ongeveer een mand na de geboorte, wanneer de moeder haar werkzaamheden in de
tuin weer hervat heeft, komen de wederzijdse verwanten bijeen opdat ray mefan
po fan mefan ku . . . = de mensen geven doeken en de naam . . . aan het kind.
Meestal noemt men deze bijeenkomst naar de naam van de gift po ku chawiet =
de doek voor de pasgeborene.
De vader en de moeder en de naaste verwanten zorgen voor voldoende tuingewassen,
vis-in-blik, rijst, sarongdoeken, vlees van varkens, koeskoes of casuaris
en voor enkele bamboe's met palmwijn. Ben deel van het voedsel is voor gezamelijke
consumptie en een deel wordt geruild tegen doeken. Het geroosterde
vlees wordt in stukken gedeeld en geruild tegen doeken. Elke verwant die een
doek geeft mag een naam noemen voor het kind. Evenzo ruilt men de bamboe's
met palmwijn. De waarde van de aangeboden doek bepaalt de grootte van het
stuk vlees of de bamboe. Voor sommige doeken, zoals Toba en Masim werd een
hele koeskoes, een groot stuk vlees of twee bamboe's palmwijn gegeven.
Aldus krijgt het kind vele namen. Er zijn mensen die beweren dat zij meer
dan twintig namen hebben. De namen kunnen zij zich niet allemaal herinneren,
van groter belang is dat er meer dan twintig doeken geschonken werden. De namen
die bij de overdracht van de meest waardevolle doeken worden genoemd, bepalen
meestal de roepnaam van het kind. Er waren echter ook ouders die hun
eigen voorkeur volgden.
Een jongere generatie voert vrijwel zonder uitzondering de doopnaam, meestal
in lange Latijnse vorm. Bijna alle pasgeboren kinderen krijgen echter toch een
of enkele traditionele namen. In Ayawasi waren slechts drie kinderen waarvan
de ouders zeiden dat ze uitsluitend een doopnaam hadden. Bij hun geboorte had
de traditionele uitwisseling van doeken wel plaatsgevonden.
De doeken die bij gelegenheid van het naamfeest overgedragen worden, komen gedeeltelijk
bij de naaste verwanten van de vrouw terecht. Hoe de verdeling geschiedt
is afhankelijk van de mate waarin elke verwant destijds in de huwelijkstransactie
geïnvesteerd had. Het zijn degenen die over veel doeken kunnen
beschikken = ray popot, die ook bij deze gelegenheid met de meeste doeken
vertrekken. Zij speelden immers bij de huwelijkstransactie al een grote rol.
Een aantal doeken blijven in beheer van het echtpaar, naar men zegt, om te bewaren
tot het kind volwassen is en zelf in de ceremoniële ruil zal gaan participeren.
Sommige ouders vertelden dat zij toch wel met deze doeken aan het
ruilverkeer deelnemen en dat zij later wel zullen zorgen dat hun kinderen aan
de nodige doeken komen. Belangrijk is, dat elk kind al vanaf zijn geboorte
doeken krijgt en daarmee de verplichting om ooit tegengiften te doen. Met de
naam krijgt het individu dus tegelijkertijd een plaats in het ceremoniële
verkeer.
Bij dergelijke bijeenkomsten worden gewoonlijk ook nog tal van andere ruilzaken
besproken zodat het moeilijk is om uit te maken wat nu precies bij het
naamfeest behoort en wat niet. Tegen de tijd dat het voedsel op is keert leder
huiswaarts.
6 Transacties bij sterfgevallen.
Eens in de drie of vier jaar komt het voor dat een hoogbejaarde man of vrouw
geen doeken meer aan wie ook schuldig is. Door lang en doelmatig deel te nemen
aan het ruilverkeer zijn zij erin geslaagd om al hun schuldeisers tevre-
187