mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

gevens. Het betreft ingehuwde vrouwen die van een andere subclan of een verre
groep verwanten stammen. Zij hebben in Ayawasi weinig of geen nabije bloedverwanten.
In tabel 7, die ik in september 1971 samenstelde, komen 153 personen voor.
Onder hen zijn er 45 die niet meer of nog net niet gehuwd zijn, of die, naar
men publiekelijk zegt, wel nooit meer tot een huwelijk zullen komen.
Drie mannen waren elk met twee vrouwen gehuwd. Twee van hen hadden hun partners
uit een of twee van de acht clans van Ayawasi, de derde vond zijn partners
in het Maregebied ten noordwesten van het Ayfatgebied.
Van de 101 resterende gehuwden zijn 22 vrouwen en 5 mannen afkomstig uit clans
van buiten Ayawasi. Zij komen van 14 verschillende clans waarvan er 5 zuidelijk
en 9 noordelijk van Ayawasi hun clangronden hebben.
Niet minder dan 72 gehuwden, afgezien nog van de twee polygien gehuwden, vonden
hun huwelijkspartner in een van de acht clans. Dit feit is van grote betekenis
voor de sociale organisatie van het dorp.
De relatie broer - zus is voor de mensen van de Ayfat van groot belang. Hoewel
er tal van uitzonderingen voorkomen, geldt toch dat de vrouw in principe
gaat naar de woonplaats van haar echtgenoot. In vroeger tijd betekende dit
dat de vrouw bij haar huwelijk verwijderd raakte van haar naaste bloedverwanten,
met name van haar broers. In een dorp als Ayawasi nu is dat geheel anders
geworden. De meeste vrouwen gaan nog wel naar het huis en het clanfragment
van hun man, maar zij blijven in dagelijks contact met hun naaste bloedverwanten.
Gevolg hiervan is dat er in de dorpssamenleving een vlechtwerk bestaat
van enerzijds man - vrouwrelaties en anderzijds van broer - zusrelatie.
De positie van de gehuwde vrouw, die vroeger bij echtelijke twisten de steun
van haar broer moest ontberen, lijkt in de dorpssamenleving aanmerkelijk versterkt.
Bij tal van conflicten bleek duidelijk hoe gehuwde vrouwen hun broer
en man tegen elkaar uitspeelden. Daar staat tegenover dat de gehuwde man, die
vroeger al relatief sterker stond doordat hij temidden van zijn naaste verwanten
woonde, nu bij echtelijke twisten ook gemakkelijk kan aankloppen bij
zijn zuster en zwager voor wat betreft voedsel en onderdak.
Zoals ik later nog zal beschrijven neemt het huwelijk een centrale plaats in
in het ceremoniële ruilverkeer. Aanverwanten via het eigen huwelijk zijn de
ruilpartners bij uitstek. Vroeger zag de gehuwde man zijn ruilpartners voornamelijk
bij onderhandelingen. Nu, in de dorpssamenleving ziet hij velen van
hen dagelijks. Hun onderlinge relatie is meerzinnig geworden in vergelijking
met vroeger. De vrouw, die vroeger temidden van haar ruilpartners bij ruilproblemen
een zwakke positie innam, kan nu in de onmiddelijke nabijheid van
haar naaste verwanten sterker partij kiezen.
Zo heeft de dorpsvorming geleid tot verandering in de machtsverhouding tussen
mannen en vrouwen.
Uit figuur 28 blijkt dat niet alle clanfragmenten in Ayawasi ten tijde van
mijn onderzoek door huwelijksrelaties met elkaar verbonden waren. Daarbij
dient opgemerkt te worden dat er in de vorige generaties wel huwelijksrelaties
bestaan hebben en ook dat er tussen fragmenten van deze clans in andere
dorpen actuele huwelijksrelaties bestaan.
In de fragmenten Tenau, Turot en Kosecho blijken huwelijken tussen twee clanleden
te bestaan. Niemand zag hierin problemen omdat het in alle gevallen leden
van verschillende subclans betreft. Meermalen werd mij uitgelegd dat er
tegen een huwelijk geen bezwaren bestaan zolang de partijen van bruidgevers
en bruidnemers maar niet kort tevoren in dezelfde verhouding of in de omgekeerde
verhouding met elkaar zaken gedaan hebben. De ceremoniële ruilgoederen
moeten in grote circuits circuleren en teveel huwelijken tussen dezelfde partijen
binnen een kort tijdsbestek zouden tot korte circuits leiden. Waar er
van meervoudige huwelijksrelaties tussen de acht clanfragmenten sprake is,
betreft het steeds leden van uiteenlopende lineages.
144