mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

ter breed. De stroken, die ongeveer 150 centimeter lang zijn, dienen als
draagbanden. Wanneer een vrouw een volle tas weg wil dragen, hurkt zij met
haar rug naar de tas, bindt beide draagbanden op haar voorhoofd samen en terwijl
zij met beide handen achterwaarts de tas vasthoudt, staat zij voorzichtig
op. Al naar gelang de zwaarte van de tas loopt zij wat voorover gebogen.
Om tapa te maken gebruikt men de binnenzijde van de bast van de boom farit.
Met een tapaklopper, een niet al te scherp stuk hardhout = cherof, klopt de
vrouw vele uren centimeter voor centimeter op de dunnen boombast totdat het
materiaal vezelig en soepel geworden is = fenya pi kiyèt ara. De draagbanden
van de rugtas worden ayu mesir genoemd, de franje van vlechtmateriaal aan de
onderzijde ayu mauyan.
De ornamenten, waarvan fig. 21 een voorbeeld laat zien, worden ayu katum genoemd.
Wanneer de figuren uitsluitend in naturel en blauwzwart of blauwgrijs
zijn uitgevoerd spreekt men van rakot. Vaak vertonen de tassen spiraalvormige
ornamenten die geassocieerd worden met larven die in zacht hout rondkruipen,
een slang die in een holte zit en met de penis in de vagina. Wanneer de ornamenten
een centrum vertonen, spreekt men van asu = oog, nest, lichaamsholtes.
Het algemene woord voor vlechten is ray masuoch - zij vlechten.
figuur 21 ornamenten m het vlechtwerk van ayu = draagtas ( schaal 1:6.2 )
Deze draagtas ayu heeft een meer dan louter functionele betekenis waar het
gaat om het bewaren van de ceremoniële doeken. Bij transacties worden de ontvangen
doeken in ayu gestopt en de doeken die gegeven worden komen uit ayu.
Een draagtas waar de doeken gemakkelijk in en uit gaan geldt als een symbool
van een gezonde samenleving met een vlotte doekencirculatie en gemakkelijke
sociale contacten.
Een typisch mannelijk attribuut is ayu kerach = het kleine, door de vrouw gevlochten,
heuptasje waarin de man een of enkele ceremoniële doeken bij zich
draagt wanneer hij naar een plaats gaat waar ceremoniële zaken gedaan zullen
67