mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

de vrouw dan eisen zij ook wel een aanvulling van de collectie rura.
Het geheel of gedeeltelijk terugeisen van de collecties komt voor wanneer blijkt
dat het huwelijk ernstig ontwricht is en men rekening gaat houden met een mogelijke
scheiding. Het gebeurt altijd wanneer een van de jonggehuwden spoedig komt
te overlijden.
De praktijk om dikwijls aanvullingen te eisen op de huwelljkscollecties is een
bron van spanningen tussen de echtgenoten en hun beider groepen verwanten en
vrienden. Conflicten, forse scheldpartijen en handgemeen zijn eerder regelmaat
dan uitzondering. Opmerkelijk daarbij is dat de bruidgevers kennelijk hardere
eisen kunnen stellen omdat zij de mogelijkheid hebben om de uitgehuwde vrouw
voor enige tijd terug te roepen. Zeker wanneer er al kinderen uit het huwelijk
zijn zou de echtgenoot en zijn groep indirect ook in moeilijkheden geraken. Vanwege
de verzorging van kinderen, varkens en tuin is de vrouw voor haar man onmisbaar.
Dit versterkt de positie van de gehuwde vrouw en zeer zeker vormt dit
bewustzijn van de kwetsbaarheid van de man een basis voor het eigenmachtige en
zelfverzekerde optreden van veel moeders.
Zoals gezegd heeft de huwelijkstransactie naast bevestiging van de relatie ook
de betekenis van een garantie dat verplichtingen nagekomen zullen worden. In
dat verband maakt het voor de grootte en waarde van beide collecties veel uit
of de bruid haar groep al dan niet verlaat. In het meest voorkomende geval,
waarin zij haar echtgenoot volgt, is de collectie rura die haar vergezelt
klein en de collectie fato die in tegenovergestelde richting gaat, groot.
Blijft de vrouw echter in haar groep dan is de verhouding omgekeerd.
De partij die een groepslid verliest eist en krijgt de grootste collectie ruilgoederen.
3 Verzameling en distributie.
Elk voorgenomen huwelijk vormt de aanzet voor vele ketens van sociale contacten
en transacties die nodig zijn om de huwelljkscollecties rura en fato te
verzamelen.
Deze sociale en ceremoniële dynamiek vindt haar hoogtepunt in de uitwisseling
van deze collecties tussen de coalities van bruidnemers en bruidgevers.
Vanaf dat moment komt binnen beide coalities een distributieproces op gang
waarin de ontvangen ruilgoederen, wederom via netwerkrelaties en ketens van
transacties, in circulatie gebracht worden tot zij weer via nieuwe coalitievorming
deel uitmaken van andere huwelljkscollecties.
Een van de basisprinciepen van dit ruilsysteem is dat de ceremoniële goederen
moeten 'vliegen als vogels, van tak tot tak en van boom tot boom . Dat wil zeggen
dat doeken die deel uitmaken van een transactie tussen twee coalities niet
al weer spoedig daarna via een transactie tussen vrijwel dezelfde coalities
mogen terugkeren. Dit geldt vooral voor doeken die van een zeldzame categorie
en daardoor direct herkenbaar zijn. In de verklaring van dit basisprinciep zijn
de informanten eensluidend het zou geen enkele betekenis meer hebben wanneer
wij, ter bewaking van de ene huwelijksrelatie, van een bepaalde coalitie een
doek zouden terugeisen die wij zo juist via een andere huwelijkstransactie van
vrijwel dezelfde mensen ontvangen hebben.
Voor zover mij bekend treden de coalities nooit in precies dezelfde formatie
op. Een betrekkelijk kleine groep van naaste verwanten kan weliswaar meermalen
de kern van een coalitie vormen, dat neemt niet weg dat door actuele omstandigheden,
individuele ruilbelangen en uiteraard de variatie in huwelijkspartners,
de peripherie van de coalitie telkens verschilt.
Ik heb geen aparte term voor coalitie kunnen vinden. Men spreekt van ray rura =
de mensen van de collectie rura en van ray fato = de mensen van de collectie
fato. Heel dikwijls gebruikt men ook het Indonesische woord p i h a k _ zijde,
pihak perempuan =de zijde van de vrouw, en pihak l a k i -
179