mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

maar ook uitbreiden.
De gevolgen van stagnaties in de doekencirculatie laten zich al ten dele uit
het voorgaande afleiden. Het duurt langer voor er nieuwe huwelijken gesloten
kunnen worden, conflicten blijven langer ongeregeld voortbestaan en het wordt
voor iedereen moeilijk om tijdig de verplichtingen jegens de overledenen na
te komen.
Bij bepaalde ziektegevallen of wanneer mensen onder verdachte omstandigheden
komen te overlijden vraagt men zich af of een en ander niet te wijten is aan
de gramschap van de voorouders.
Wanneer de meeste mensen tot de overtuiging komen dat de voorouders hun krachten
aanwenden omdat de levenden hun verantwoordelijkheid voor een behoorlijke
circulatie van de doeken niet nakomen, ontstaan er spanningen binnen de sociale
verhoudingen. Dit geeft gemakkelijk aanleiding tot nieuwe conflicten.
Iedereen, maar met name de popot wordt onder druk gezet om hun doeken weer
in omloop te brengen of anderzins naar vermogen bij te dragen tot een vlotte
circulatie.
9 Stimuleren van de ruil.
Een man kan soms radeloos worden omdat noch zijn verwanten aan wie hij om
medewerking verzocht, noch zijn verwanten van wie hij zijn uitgeleende doeken
terugeiste hem op tijd de gewenste doeken kunnen of willen leveren.
Het kan gebeuren dat zo iemand uiteindelijk besluit om een van zijn tamme
varkens te slachten. Het vlees kan hij namelijk ruilen tegen doeken. Soms
laat het de eigenaar onverschillig wie er vlees tegen doeken komt ruilen,
maar er waren ook twee gevallen waarin de eigenaar van het varken bepaalde
dat alleen degenen die hem doeken schuldig waren mochten komen ruilen.
Over de waarde van de doeken en de evenredigheid van het stuk vlees wordt
soms lange tijd onderhandeld.
Meermalen kwam het voor dat een tam varken de tuinen van enkele dorpsbewoners
vernielde. In het algemeen geldt dat de eigenaars van de tuinen na herhaalde
waarschuwingen aan het adres van de eigenaars van het varken het dier mogen
doden indien het telkens weer terugkeert. De eigenaar van het varken dient
dan genoegdoening te geven in de vorm van vlees en doeken.
Om te voorkomen dat er emotionele conflicten ontstaan waarbij hij veel meer
schadevergoeding zou moeten geven, besluit de eigenaar van het varken dikwijls
om het dier zelf te doden. Het vlees ruilt hij dan tegen doeken.
Tijdens conflicten over doekenzaken gebeurde het tweemaal dat mensen een varken
van hun tegenstanders roofden. Zij dreigden het dier te zullen slachten
wanneer de eigenaars niet vlot met doeken voor de dag zouden komen. Veel effect
had hun daad echter niet want in beide gevallen haalden de eigenaars met
veel misbaar hun varken brutaalweg terug.
Het vlees van het varken dat in het kader van het genezingsritueel (zie hoofdstuk
over ziekte en dood) funit geslacht wordt, dient eveneens om de circulatie
van doeken weer een nieuwe impuls te geven. De beschrijving van het ritueel
toont duidelijk dat de al dan niet vlotte circulatie nauw geassocieerd
wordt met ziekte en de kans op genezing.
In tal van andere situaties bleek dat varkens, varkensvlees en in mindere mate
ook vlees van casuaris, koeskoes, slang, leguaan en boomkangeroe geruild
worden tegen doeken.
Geen mens zal ooit aan onderhandelingen of transacties deelnemen zonder zijn
krachtdadige middelen genaamd po tekíf on bij zich te dragen.
Het betreft een bamboekokertje waarin men enkele stukjes hout, steentjes en
botjes die nauwkeurig in reepjes kain timur gerold zijn, bewaart.
De term po tekíf duidt erop dat het hier om begunstigende, beschermende of
versterkende middelen gaat. Dit in tegenstelling tot po fit waaraan een ver-
193