mensen van de ayfat - Stichting Papua Erfgoed

ekend dat er weer een initiatie gaande was. Daarop werd door het bestuur
bevolen om onmiddelijk deze praktijken te stoppen, maar het duurde daarna nog
vier maanden voor aan dit bevel gehoor gegeven werd.
De benaming voor de initiatie is ka on of ka u on. Deze term wordt ook gebruikt
bij de transacties van de doeken en de plaatsen waar dit van oudsher
geschiedde = atuoch seka on. Volgens informanten is de betekenis in beide gevallen
gelijk, namelijk: het voortzetten van de traditie. Het initiatiehuis
noemt men samu on of ook wel ka u on.
Op alles wat er gedurende de initiatie in het huis gebeurt en wat er aan traditie
overgeleverd wordt rust een zeer strenge geheimhoudingsplicht. Het is
allemaal po senuk = voorbehouden aan ingewijden. Hoe streng men die plicht
opvat bleek uit het feit dat uiteindelijk maar een jonge man bereid was om
iets te vertellen. Toen hij zich echter realiseerde wat voor hem en zijn verwanten
de gevolgen zouden kunnen zijn wanneer bekend werd dat hij de geheimhouding
verbroken had, kreeg hij problemen met zijn toezegging aan mij dat
hij een en ander zou vertellen. Omdat zijn vrees voor repercussies mijns inziens
gerechtvaardigd was en omdat vroeg of laat bekend zou worden dat hij
mij informaties gegeven had, heb ik besloten hem niet verder te vragen.
Hoe zwaar het doorbreken van de geheimhouding wordt opgevat blijkt uit een
mededeling van de missionaris die in 1963 te Ayawasi verbleef. Een man uit de
clan Kosecho van ongeveer 45 jaar werd opeens zeer spraakzaam en hij vertelde
in het openbaar over zijn vroegere ervaringen in ka u on. Iedereen was ervan
overtuigd dat hij gek geworden was en de medicijnmannen besloten hem in het
oerwoud aan een boom te binden totdat hij door uithongering zou sterven. Omdat
men echter maatregelen van het bestuur vreesde probeerde men daarvoor de
toestemming van de missionaris te krijgen. Deze velde een Salomonsoordeel en
ging accoord op voorwaarde dat men de man elke dag eten zou brengen. Hij deed
dat in de hoop dat men de man na enige dagen wel weer vrij zou laten. Na enkele
weken werd bekend dat men de man, met een zware steen om zijn hals, in
een diepe watergrot geworpen had.
De volgende gegevens omtrent de gebeurtenissen en de inhoudelijke aspecten
van de initiatie betreffen niet meer dan wat de oningewijden daaromtrent weten.
Gedurende de eerste dagen mogen de initiandi het huis overdag niet verlaten
en 's nachts alleen wanneer het niet regent. Zij zitten naakt gehurkt langs
de wanden van het huis en hun enige voedsel bestaat uit taro en po pat, een
gewas met groenrode bladeren. Na de eerste dagen komt daarbij sati = kleine
riviervis en auf mpe = hete sagobrei. Alle andere voedingsmiddelen zijn mpau
= taboe. Gedurende de hele periode worden de haren niet afgeschoren.
Oudere medicijnmannen wisselen elkaar af als instructeurs. Zij leren de jonge
mannen hoe zij kleding moeten maken, hoe zij moeten jagen met jachtmedicijn,
Hoe zij gewassen kunnen verbouwen en hoe zij de groei kunnen stimuleren. Zij
leren hoe po fit en po tekíf te bereiden, de spreuken en de gebaren die daartoe
geëigend zijn. Zij leren ook hoe zij tijdens hun slaap naar de andere wereld
van de geesten saweron kunnen gaan om de nawian = schaduwgeest van een
zieke of bewusteloze terug te halen. Zij leren ook allerhande behandelwijzen
van de diverse ziektes. Zij leren voorts hoe de geesten van overledenen die
de dorpsbewoners het leven zuur maken te verdrijven en ook hoe zij moeten
handelen wanneer de kwade kracht musyuoch dood en verderf zaait.
Gedurende het verblijf in het initiatiehuis is het de jonge mannen op straffe
van dood verboden vrouwen te zien, laat staan sexuele omgang te hebben. Ook
de instructeurs mogen tijdens hun bemoeienis met de initiatie geen omgang met
een vrouw hebben. Het zou eenmaal voorgekomen zijn dat de vrouw van een medicijnman
toch in verwachting raakte gedurende deze periode. Na de geboorte
werd het kind direct gedood.
122