USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

mą, ma być przedstawiony biskupowi i poddany przez niego egzaminowi,
a ewentualnie ordynowany.
Art. 2: Parafie mają być od nowa zorganizowane i podzielone. Księdzu
na wsi przysługują cztery łany, tj. 266 morgów ziemi i 50 grzywien
pensji. Praktyki kościelne, jak spowiedź, dzwonienie, chrzest, mają być
wolne od opłat.
Art. 3: Chodzenie do kościoła 'zalecono na niedzielę i następujące
święta: Boże Narodzenie, Nowy Rok, Wielkanoc, Zielone Świątki, Gromniczną,
Niepokalane Poczęcie Marii i inne.
Art. 5: przewidywał utworzenie kasy dla biednych w parafiach, na co
fundusze miano czerpać głównie z pobożnych fundacji i datków od duchownych,
cechów, bractw.
Ordynacja krajowa i kościelna rozwiązały najbardziej palące sprawy
życia wewnętrznego Księstwa. Równocześnie ze stabilizacją stosunków
w Księstwie (chociaż wciąż jeszcze miały miejsce skargi poddanych,
zwłaszcza wolnych, składane na ręce komisarzy książęcych objeżdżających
kraj w r. 1526) wynikły nowe trudności poza granicami kraju.
Zakon niemiecki żądał zwrotu 100 000 guldenów danych Albrechtowi
w okresie wojny z Polską, zakon inflancki był w dalszym ciągu niebezpieczny,
brat Albrechta — margrabia Kazimierz, obawiając się cesarza.
nie przystąpił do traktatu krakowskiego 173 . W dodatku Albrecht chciał
się żenić. Dwór pożerał znaczną ilość gotówki. I znów książę zaczął
pożyczać i zastawiać, co mogło stać się powodem jego uzależnienia się
od stanów.
Niekorzystną sytuację Albrechta powiększał fakt restytucji katolicyzmu
w Gdańsku w kwietniu 1526 r. osobiście przez Zygmunta Starego.
Albrecht udał się nie proszony do Gdańska, gdzie mimo że był ewangelikiem,
uczestniczył we mszy u boku Zygmunta Starego 174 , i udało się
mu wyjednać łaskę królewską dla dwóch kaznodziejów ewangelickich.
Jeden z uratowanych — Michał Meurer zasłynął później jako reformator
Mazur 175 . Oprócz tego Zygmunt Stary 26 maja 1526 r. w Malborku potwierdził
przywileje księciu Albrechtowi 176 .
Po powrocie w końcu maja 1526 r. do Królewca książę zaczął czynić
przygotowania do wesela z księżniczką Dorotą duńską, rozporządzając,
aby starostowie dostarczyli odpowiednią ilość produktów żywnościowych
i napojów na tak podniosłą okazję. W dniu 1 lipca małżeństwo zostało
zawarte. Obecny wówczas w Prusach wybitny prawnik i kanclerz margrabiego
Kazimierza — Jan Schwarzenberg, napisał ordynację fraucymeru
(Frauenzimmerordnung) dla dworu księżnej.
173
H. Freiwald, op. cit., s. 167—168.
174
Z. Wojciechowski, Zygmunt Stary (1506—1548), Warszawa 1946, s. 193.
175
J. M a ł ł e k, Michał Meurer — reformator Mazur, Komunikaty Mazursko-
Warmińskie nr (3) 77, Olsztyn 1962, s. 564—568.
176
Priv., fol. 38—39.
106