USTAWA O RZÄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIÄÅ»ÄCYCH ...
USTAWA O RZÄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIÄÅ»ÄCYCH ...
USTAWA O RZÄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIÄÅ»ÄCYCH ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Olbrzymi napływ kruszców do Europy spowodował w konsekwencji,<br />
jak to widzieliśmy, spadek wartości pieniądza, zwłaszcza srebrnego, a co<br />
za tym idzie, wzrost cen na towary; np. zboże w ciągu XVI w. podrożało<br />
w Hiszpanii 4-krotnie, w środkowej Francji 4-krotnie, w Saksonii<br />
4-krotnie, w Anglii 2,5-krotnie, w Rosji 4-krotnie 192 . W Polsce wzrost<br />
cen rozpoczął się w latach trzydziestych, lecz na sile przybrał dopiero<br />
od roku 1550 193 .<br />
Przewrót cen nie mógł ominąć naturalnie i Prus Książęcych. Problem<br />
drożyzny przewija się w czasie pertraktacji polsko-pruskich o zamknięcie<br />
mennicy przez Albrechta. Strona polska twierdzi, iż przez nadmierną<br />
emisję pieniądza powoduje się drożyznę 194 towarów. Natomiast strona<br />
pruska w memoriale z r. 1540 pióra Josta Ludwika Decjusza (który jako<br />
autor zachował incognito) pt. „Worumb das Geld im Lande teuer werde"<br />
zaprzecza temu poglądowi 195 .<br />
Niestety, jak dotąd, brak choćby drobnej rozprawki dotyczącej „rewolucji<br />
cen" w Prusach Książęcych. Próbę Horna 196 , przedstawiającą<br />
w jednej tabeli ceny na zboże w Gdańsku, Królewcu i Lidzbarku, należy<br />
uznać za nieudaną. Dzisiaj porównujemy zmiany cen w jednym mieście<br />
bądź też w kilku, lecz w jednym roku. Tabela cen zboża pióra Horna<br />
najwięcej danych dostarcza dla cen w Gdańsku 197 .<br />
Tabela poza r. 1547, który da się wytłumaczyć z pewnością nadzwyczajnym<br />
urodzajem, wykazuje kilkakrotny wzrost cen zboża. Rybarski,<br />
Tabela 20. Ceny 1 korca żyta w Gdańsku w XVI w.<br />
według A. Horna<br />
Rok<br />
Cena<br />
w gr<br />
Uwagi<br />
1533<br />
1539<br />
1546<br />
1547<br />
1557<br />
1566<br />
3<br />
9<br />
15<br />
4<br />
20<br />
13<br />
bogate przywozy z Polski, lecz<br />
spichrze nie zapełnione<br />
skarżą się na drożyznę<br />
wywóz zboża do Portugalii<br />
.<br />
ludzie umierają z głodu<br />
192<br />
Historia Polski, t. 1, cz. 2, Warszawa 1957, s. 135.<br />
193<br />
J. R u t k o w s k i, Historia gospodarcza Polski (do 1864 r.), Warszawa 1953,<br />
s. 130.<br />
194 M. Grażyński, Spór księcia Albrechta z Polską o monetę, Wiadomości<br />
Numizmatyczno-Archeologiczne, R. 1914, s. 25.<br />
195<br />
Ibid., s. 72; zob. także W. S c h w i n k o w s k i, op. cit., Berlin 1909,<br />
s. 185—377.<br />
196 A. Horn, Vom preussischen Gelde, Altpreussische Monatsschrift, Kgsbg.<br />
1868, Bd. 5, s. 64.<br />
197<br />
A. Horn, op. cit., s. 64, według Löschina, Geschichte von Danzig,<br />
I, s. 296.<br />
63
Change language